Δεν φιλοδοξώ να μετατρέψω το blog σε συλλογή παρελθόντων υποθέσεων διαφθοράς αλλά χωρίς να κάνω τίποτα για να το προκαλέσω, έρχονται και με βρίσκουν αυτές.
Στον ένα μήνα που ήμουν στην Ελλάδα, επισκέφτηκα φίλους και γνωστούς, ζώντες και νεκρούς, μέρη ορατά τε προπάντων και αόρατα. Ειδικά αυτά τα αόρατα, χρόνο με το χρόνο που λείπω πληθαίνουν κι αρχίζω να αναρρωτιέμαι αν έζησα τίποτα ποτές ή αν
οι μνήμες μου είναι φυτεμένες.
Ευτυχώς η "Διάμετρος", το δεύτερο ίσως παλιότερο βιβλιοπωλείο στη Χαλκίδα μετά τον θρυλικό "Περγάμαλη", στέκει ακόμα και κρατάει τα ράφια της ενδιαφέροντα (αντί για 'απλά τακτοποιημένα').
Βέβαια, όλα καλά με τη "Διάμετρος" που δεν είναι μόνο βιβλιοπωλείο αλλά και
εκδοτικός οίκος με ιδιαίτερη έμφαση στη περιοχή της Εύβοιας αλλά το να είναι στο ίδιο ράφι ανάκατα μαζί οι Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης με κάτι (μ)ούφο, κάτι κοίλες Γαίες, κάτι Πυθαγόρειες ορθοπεταλιές κάτι ήλιος=καβούρι=ούζο=€75.60=γδάρσιμο κλπ ελπίζω...και θέλω...να είναι απλά απροσεξία.
Καπού εκεί πέτυχα, μεταξύ άλλων, και αυτό τον μικρό θησαυρό 87 σελίδων με τα εξής, αινιγματικά, στοιχεία:
"Όλγα Β.Πλέχοβα, 2002, "Το Πρώτο Ελληνικό Ραδιόφωνο ... και το πρώτο των Βαλκανίων", εκδόσεις Μπαρμπουνάκη, Θεσσαλονική, ISBN 960-267-107-6"
Ποιά ήταν η Όλγα Πλέχοβα; Ποιός ήταν αυτός ο κύριος με το όνομα Χρήστος Τσιγγιρίδης στο εξώφυλο;Πότε όντως να ήρθε άραγε το πρώτο ραδιόφωνο στην Ελλάδα;
Κατέβαλα το ακριβές αντίτιμο (€11) και βρήκα μια ωραία σκιά κάτω απο την οποία φύτρωναν καφέδες.
Η
Όλγα Πλέχοβα, γεννήθηκε το 1979 στην πόλη
Γκλάζοβ (πολιτεία Udmurt) της Ρωσίας και είναι πτυχιούχος δημοσιογράφος. Προφανώς, χειρίζεται πολύ καλά τη Ρωσσική γλώσσα γιατί σύμφωνα με το βιογραφικό της γράφει σε διάφορα Ρωσσικά έντυπα και έχει αποφοιτήσει και απο το "Τμήμα Ραδιοφωνίας του
Κρατικού Πανεπιστημίου της Μόσχας Lomonosov". Απ' οτι φαίνεται όμως, πρέπει να χειρίζεται πολύ καλά και την Ελληνική γλώσσα αφού "το 1999 ήταν υπότροφος του Προγράμματος Σπουδών του τμήματος Γλωσσολογίας του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών".
Το βιβλίο αυτό συνοψίζει την έρευνα που έκανε η Όλγα "στο πλαίσιο της μεταπτυχιακής της εργασίας για την ιστορία της Ελληνικής ραδιοφωνίας".
Δηλαδή, η Όλγα Πλέχοβα, ξεκίνησε απο τη Ρωσσία (!) και ήρθε στην Ελλάδα (!!) για να ψάξει τη ραδιοφωνική ιστορία της χώρας (!!!) και μάλιστα:
"Η προσπάθεια αυτή έχει σκοπό να αποκαλύψει τον ιστορικό πυρήνα απο την αχλή του μυστηρίου και στηρίζεται στην τεκμηρίωση με βάση τον ημερήσιο και περιοδικό Τύπο της εποχής, καθώς επίσης και σε διάφορα άλλα ιστορικά έγγραφα και Ντοκουμέντα. Έρχεται, δε, να συμπληρώσει τα υπάρχοντα κενά στις σελίδες της ιστορίας της Ελληνικής και Βαλκανικής ραδιοφωνίας."
Η ιστορία, όπως περιγράφεται στις 62 περίπου "χρήσιμες" σελίδες του βιβλίου, έχει τα πάντα: Τον ταλαντούχο νέο, γόνο ευκατάστατης οικογένειας, ο οποίος θα εκδιωχθεί απο την πατρίδα του βιαίως είς το αβέβαιο μέλλον της ξενιτιάς. Εκεί, θα δουλέψει σκληρά, θα σταθεί στα πόδια του, θα σπουδάσει και τελικά θα γυρίσει στην Ελλάδα για να την υπηρετήσει με τις γνώσεις και το μέγιστο των προσπαθειών του. Θα γίνει διάσημος, ένας πραγματικός ευεργέτης του τόπου του μέχρι που θα βρεθεί κι αυτός στη σκιά του πολέμου που συνταράσει ολόκληρη την Ευρώπη και τον κόσμο. Τότε, θα αντισταθεί και αυτός με κάθε μέσον είς τις απαιτήσεις του κατακτητή μέχρι την ευλογημένη εκείνη ημέρα της 'Λευτεριάς. Θα πεθάνει άσημος, πάμπτωχος και μαραζομένος.
Τα παραπάνω μπορεί να φαίνονται δραματικά, όμως δεν απέχουν και πολύ απο τη πραγματικότητα.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάζει η Όλγα Πλέχοβα, ο
Χρίστος Τσιγγιρίδης και η οικογένεια του εκδιώχθηκαν, (μαζί με χιλιάδες άλλους ανθρώπους) απο τη Φιλλιπούπολη της Βουλγαρίας το 1891 λόγω των γεγονότων της εποχής. Κατέληξε στη Γερμανία όπου δούλεψε, έκανε κάποια λεφτά και αργότερα σπούδασε στη Σχολή Ηλεκτρικών Μηχανημάτων του Πολυτεχνείου της Στουτγάρδης. Όταν γύρισε στην Ελλάδα, το 1923, δούλεψε σαν μηχανικός αλλά πολύ σύντομα ξεκίνησε τις δικές του προσπάθειες για να εγκαταστήσει ένα ραδιοφωνικό σταθμό στην Ελλάδα έχοντας ακούσει τις εκπομπές απο άλλες χώρες. Ξεκινάει μετατρέποντας ένα παλιό εγκαταλελειμένο ασύρματο της Γαλλικής Στρατειάς Ανατολής ισχύος 500 W που αγοράζει απο "μάντρα".
Δεν του φέρνει λίγο σε αυτή τη φωτογραφία;!;!;! (ξέρεις ποιόν λέω... :-D )
(Η φωτογραφία προέρχεται απο αυτό το site και την βρήκα μέσω Google Image Search.
Η ίδια φωτογραφία υπάρχει και μέσα στο εν λόγω βιβλίο)
Το κλίμα στην Ελλάδα εκείνη την εποχή (δεκαετία του 30 πλέον) ήταν αποκαρδιωτικό. Τον καιρό που έκανε πειράματα και προσπαθούσε να πάρει άδεια ο Τσιγγιρίδης σχεδόν κανείς δεν ήξερε στην Ελλάδα τι θα πεί ραδιόφωνο γιατί απαγορευόταν η εισαγωγή τους. Έτσι ξεκίνησε στην αρχή να εμπορεύεται μεγάφωνα (ή όπως τα αποκαλούσε τότε "Μεγίστους Λέκτας") και αργότερα ραδιόφωνα, εγκαθιστώντας τα στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης.
Συνέχισε τις προσπάθειες για να ιδρύσει το δικό του ραδιοφωνικό σταθμό και τελικά το καταφέρνει τη δεκαετία του 40 λίγο πρίν τον πόλεμο. Κατά τον Ελληνο-Ιταλικό πόλεμο παίζει Ελληνικό πρόγραμμα και τζαμάρει τον Ιταλικό σταθμό του Μπάρι που εξέπεμπε τότε προπαγάνδα στα Ελληνικά για "σπάσιμο". Κατά τη Γερμανική κατοχή προφασίζεται συνεχώς βλάβες μέχρι που τον μαζεύει η Γκεστάπο για κατασκοπεία. Παρ' όλα αυτά είναι απαραίτητος για τη λειτουργία του σταθμού και επανέρχεται στη θέση του υπο πολύ στενή παρακολούθηση. Με το τέλος του πολέμου, οι Γερμανοί υποχωρώντας απο τη Θεσσαλονίκη προσπαθούν να ανατινάξουν τον σταθμό αλλά ο Τσιγγιρίδης κλείνεται μέσα και παραγγέλνει πως θα τιναχτεί μαζί του. Πάνω στη βιασύνη τους, την πληρώνει τελικά μόνο η κεραία.
Μετά την απελευθέρωση, ιδρύεται στην Ελλάδα το "Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας" το οποίο αναλαμβάνει αποκλειστικά την εκμετάλευση, λειτουργία και τεχνική υποστήριξη σταθμών ανα την χώρα.Το Ε.Ι.Ρ προσπαθεί να κλείσει τον σταθμό του Τσιγγιρίδη γιατί είναι ιδιωτικός, στη συνέχεια προσπαθεί να τον αγοράσει. Ο Τσιγγιρίδης αρνείται, παλεύει τουλάχιστον δύο μήνες απο υπηρεσία σε υπηρεσία για να πάρει άδεια εκπομπής συναντώντας γελοίες δικαιολογίες όπως το οτι "ο σταθμός αποτελείται κατά ένα μέρος απο εξαρτήματα που ανήκαν στους Γερμανούς που τον χρησιμοποιούσαν κατά την κατοχή και θεωρούνται 'Λεία Πολέμου'". Τελικά τα καταφέρνει με την υποστήριξη του τοπικού περιοδικού "Ράδιο Καραγιάννης" το οποίο δημοσιοποιεί την υπόθεση. Ο σταθμός (υπο)λειτουργεί για ένα περίπου χρόνο και εξαγοράζεται τελικά απο το Ε.Ι.Ρ. υπο εξευτελιστικούς όρους οι οποίοι ούτε κάν τηρούνται.
"Ο Χρίστος Τσιγγιρίδης πεθαίνει απο στενοχώρια στις 17 Δεκεμβρίου του 1947".
Η κηδεία του ήταν, φυσικά, μεγαλοπρέπης. Παρευρέθηκε, φυσικά, μεγάλος αριθμός τοπικών και μη παραγόντων...Δημάρχοι, δημοτικά συμβούλια, βουλευτές (ΟΛΩΝ των κομμάτων), διευθυντές υπηρεσιών, καθηγητές πανεπιστημίου και βέβαια (το σημαντικότερο) "μέγα πλήθος συμπολιτών, φίλων και ακροατών"....Το πιο ειρωνικό στοιχείο όμως, είναι οτι τον επικήδειο εκφώνησε "ο λογοτέχνης Γ.Δέλιος ώς εκπρόσωπος του Εθνικού Ιδρύματος Ραδιοφωνίας".
Δεν θα μπώ στον κόπο να αναφερθώ στον επικήδειο. Νομίζω πως η επιλογή του Ε.Ι.Ρ. να στείλει ένα λογοτέχνη στη συγκεκριμένη αποστολή ήταν η χειρότερη...(και τέλος πάντων, lol).
Ένα απο τα πράγματα που μου έκαναν εντύπωση όμως είναι το εξής περιστατικό που συνέβει στην αρχή της πορείας του Τσιγγιρίδη, περίπου το 1929:
"Αφού εγκατέστησε τον πρώτο στη χώρα Ραδιοφωνικό Σταθμό, ο Χρίστος Τσιγγιρίδης ήλπιζε να πάρει άδεια μόνιμης λειτουργίας, αλλά οι περιστάσεις δυστυχώς δεν ήταν υπέρ αυτού. Το ίδιο έτος, 1929, η τότε κυβέρνηση του Ελευθερίου Βενιζέλου αποφασίζοντας να οργανώσει το σύστημα ραδιοφωνίας στη χώρα, προκηρύσσει διαγωνισμό για την εγκατάσταση Εθνικού Ραδιοφωνικού Σταθμού με φορολογική επιβάρυνση 1 δραχμή την ημέρα για κάθε κάτοχο ραδιοφώνου.
Σύμφωνα με δημοσίευση της εφημερίδας "Μακεδονία" στις 16/10/1936, η επιτυχία στον διαγωνισμό εξαρτιόταν απο τη "μίζα" που ο συμμετέχων υποσχόταν στους αρμοδίους. Ο Χρίστος Τσιγγιρίδης, ο οποίος δεν είχε οικονομικές δυνατότητες αλλά είχε ήδη ραδιοσταθμό σε λειτουργία, επίσης υποβάλλει την υποψηφιότητα του:
"...Οι εν Αθήναις Δαλάϊλάμαι και οι εδώ εκπρόσωποι τους, μόλις είδαν τον ραδιοφωνικό σταθμό αλληλοεκοιτάχθηκαν και είπαν:
-Τι θέλει αυτός;
-Να κάνη σταθμό.
-Και τι δίνει;
-Τίποτα"
Νικητής του διαγωνισμού κυρήσσεται ένας Εμμ. Μάρκογλου, εκπρόσωπος του οίκου Α.Δημητριάδη, ο οποίος αναλαμβάνει να προμηθεύσει και να εγκαταστήσει πόμπο "Μαρκόνι" ισχύος 13kW μεσαίων κυμάτων αλλά σύντομα κυρήσσει πτώχευση και αδυνατεί να εκπληρώσει τους όρους της σύμβασης. Νέο δικαίωμα εγκατάστασης σταθμού ανατίθεται χωρίς διαγωνισμό στην Αμερικάνικη Ανώνυμη Ραδιοφωνική Εταιρία "ΝΤΥΡΧΑΜ", με έδρα τη Βοστώνη, την οποία αντιπροσώπευε ο Αναστ.Ακύλογλου. Το κέρδος της εταιρίας θα ήταν η εκμετάλευση για ορισμένο χρόνο της λειτουργίας των ραδιοφωνικών πομπών.
Υποψιαζόμενος οτι ο σκοπός της "ΝΤΥΡΧΑΜ" ήταν ο έλεγχος της σφαίρας των επικοινωνιών στα Βαλκάνια και στη Μέση Ανατολή, ο Τσιγγιρίδης προσπαθεί να προειδοποιήσει την κυβέρνηση για τον πιθανό κίνδυνο: "Μιαν ωραίαν πρωίαν, ο ραδιοφωνικός σταθμός Θεσσαλονίκης, δια της Μεφιστοφελικής φωνής του Τσιγγιρίδη μετέδιδε τα εξής: "Αλό, αλό. Προσοχή, προσοχή. Κύριοι αρμόδιοι προσέξτε να μη σας τη σκαρώσει η ΝΤΥΡΧΑΜ. Η σύμβασης της να είναι μανίκι που δεν μεταγίνεται"
Ο Τσιγγιρίδης είχε δίκαιο.Η σύμβαση με τη "ΝΤΥΡΧΑΜ" γίνεται για την Ελλάδα πεντάχρονος "Ραδιοφωνικός Γολγοθάς", που παρασύρει τη χώρα σε μια πρωτοφανή δικαστική περιπέτεια, η οποία για πολλά χρόνια μπλοκάρει τις ραδιοφωνικές εξελίξεις"
Όπως έχουμε ξαναπεί, μερικές τεχνικές μένουν αναλλοίωτες στο χρόνο.
Προτείνω ανεπιφύλακτα το βιβλίο της Όλγας όπου αναφέρονται πολύ περισσότερες λεπτομέρειες και περιστατικά απ' όσα πρόφτασα να χωρέσω εγώ σε ετούτο εδώ το κείμενο αλλά υπάρχουν και πολλά διαγράμματα και φωτογραφίες της εποχής.
Όσο για τον Χρίστο Τσιγγιρίδη...τα λέει όλα ο συνεργάτης του, Νίκος Καρμίρης (τότε, νέος πτυχιούχος της Εμπορικής Σχολής):
"Υπολογίζοντας απο επαγγελματική άποψη όλες τις προοπτικές, ο Καρμίρης πρώτα απο όλα αποφασίζει να οργανώσει τις διαφημίσεις και χάρις σ' αυτόν ο σταθμός αρχίζει να έχει έσοδα, το 25% απο τα οποία ανήκουν στον Καρμίρη. Εκτός απο συστηματικές εκφωνήσεις και προετοιμασίες δελτίων ειδήσεων, ο νεαρός οικονομολόγος αναλαμβάνει και το "λογιστήριο" του σταθμού, κάνοντας απογραφές όλων των εσόδων και εξόδων του, επειδή, κατα τα λόγια του ίδιου του Νίκου Καρμίρη "ο Τσιγγιρίδης ποτέ δεν ενδιαφέρθηκε για χρήματα".
