Τα Πάντα Ρεί...(Είναι Κανείς Να Απορεί)

Τι κοινό έχουν η Χαλκίδα, το Plymouth - UK και ο κόλπος του Fundy στον Καναδά; Πως συμβιώνεις με μια παλίρροια που ανεβοκατεβάζει την επιφάνεια της θάλασσας 5 μετρα; Που είναι η μεγαλύτερη διακύμανση της παλίρροιας στο κόσμο;

Ας ταξιδέψουμε...

Απο Τη Χαλκίδα...
Είναι αδύνατον να κατάγεσαι απο τη Χαλκίδα και να μην έχεις μια ιδέα για το φυσικό φαινόμενο της παλίρροιας. Εκτός απο τη γνωστή περιοδική μετακίνηση των νερών στα στενά του Ευρίπου, το φαινόμενο της παλίρροιας είναι πολύ έντονο στη περιοχή "Λιανή Άμμος" όπου το νερό άλλωτε έρχεται δίπλα στο δρόμο και άλλωτε αποτραβιέται εκατοντάδες μέτρα μακριά αφήνωντας ακάλυπτη μια τεράστια αμμουδιά.

Λιαννή Άμμος - Χαλκίδα - Εύβοια
Η άμπωτης είναι άκρως εντυπωσιακή σε αυτό το σήμειο καθώς η έκταση που αποκαλύπτεται όταν αποτραβιούντε τα νερά είναι τεράστια!
(Η φωτογραφία προέρχεται απο το blog - Stigmes του Ludovik)

Παλαιά Γέφυρα - Χαλκίδα - Εύβοια
Είκοσι περίπου μέτρα χωρίζουν τη νήσο Εύβοια απο τη στερεά Ελλάδα σε αυτό το σημείο όπου και το πανάρχαιο παλιρροϊκό φαινόμενο είναι πιο έντονο. Η φωτογραφία είναι τραβηγμένη απο τη μεριά της Εύβοιας, τη στιγμή που αναστρέφεται η ροή των νερών και η θάλασσα βρίσκεται σε ηρεμία. Το αγροτικό που μπαίνει στη γέφυρα απο αριστερά προδίδει την εποχή ;-)
(Η φωτογραφία προέρχεται απο τη προσωπική μου συλλογή)

Παρ' όλο που το φαινόμενο είναι αρκετά έντονο σε αυτή τη περιοχή λόγο της μορφολογίας του εδάφους, η διαφορά ύψους ανάμεσα στη πλημμυρίδα και την άμπωτη είναι περίπου 70cm (μέγιστη διακύμανση) κάτι που είναι αναμενόμενο επειδή η Μεσόγειος Θάλασσα έχει σχετικά μικρότερης διακύμανσης παλίροιες απο τις περιοχές που βρέχοντε απο ωκεανούς.

Αυτό το post όμως δεν είναι για τη γεννέτειρα (και κοιτίδα για τα πρώτα μου 20-25 χρόνια) Χαλκίδα αλλά για το φιλόξενο Plymouth του Ηνωμένου Βασιλείου. Μια περιοχή όπου η μέγιστη διαφορά ανάμεσα στο ανώτερο και το κατώτερο σημείο της παλίρροιας είναι περίπου 5 μέτρα!

...στο Plymouth...
Το Plymouth είναι μια παραθαλάσια τοποθεσία του Ηνωμένου Βασιλείου περίπου 200 μίλια (322km) Νότιoδυτικά του Λονδίνου. Βρίσκεται κοντά στην είσοδο του Βρετανικού Kαναλιού (Brittish Channel), τη θαλάσσια λωρίδα ανάμεσα στις Νότιες ακτές της Αγγλίας και τις Βόρειες Ακτές της Γαλλίας και βρέχεται απο τον Ατλαντικό Ωκεανό. Όπως φανερώνει -στους μυημένους- το όνομα του, η πόλη βρίσκεται στις εκβολές (mouth) του ποταμού Plym (δείτε σχετική υποσημείωση στο τέλος του άρθρου).

Η πόλη αυτή είναι απο τις πιο παλιές της Αγγλίας και απο το λιμάνι της έχουν ξεκινήσει πολλές αποστολές της χρυσής εποχής των εξερευνήσεων με τη πιο "διάσημη" την αποστολή μιας ομάδας Πουριτανών ιερέων (γνωστοί και ώς Pilgrim Fathers) που ξεκίνησαν απο το Plymouth το 1620 με σκοπό να ξεκινήσουν μια "νέα ζωή" στο "Νέο Κόσμο", την φρέσκια τότε Αμερική. Η αποστολή ξεκίνησε για τη Virginia αλλά ο άσχημος καιρός και το ακατάλληλο για ανοιχτή θάλασσα σκάφος τους έβγαλε 600-700km εκτός, στο Cape Cod όπου και ιδρύσανε το σημερινό Plymouth - Massachusetts. (Περισσότερα για αυτή την αποστολή μπορείτε να διαβάσετε εδώ)

Το παραθαλάσσιο κομάτι του Plymouth (UK), (με την ονομασία barbican, δηλαδή οχυρό) , είναι διάσπαρτο απο εστιατόρια και pubs όπου δείπνησαν σημαντικοί εξερευνητές και προσωπικότητες της εποχής πριν αναχωρήσουν για τις αποστολές τους όπως ο James Cook και ο λιγότερο γνωστός σε εμάς Sir Francis Drake.

Barbican - Plymouth - UK
Το παραμικρό ιστορικό στοιχείο προβάλεται με κάθε τρόπο σε αυτή τη χώρα. Εδώ μια σημείωση χαραγμένη κάτω απο το παράθυρο άλλης μιας pub μας υπενθυμίζει οτι εδώ δειπνούσε κάποτε και ο James Cook πριν αναχωρήσει για τα μεγάλα εξερευνητικά ταξίδια του.
(Η φωτογραφία προέρχεται απο τη προσωπική μου συλλογή και έχει υποστεί μια μικρή επεξεργασία για να αναδειχθούν καλύτερα τα γράμματα)

Προσωπικά όμως, αυτό που μου έκανε τη μεγαλύτερη εντύπωση απο το ιστορικό λιμάνι της πόλης ήταν το έντονο φαινόμενο της παλίρροιας και το τι έχουν κάνει οι κάτοικοι για να ζήσουν αρμονικά με το φαινόμενο που έχει τόσο μεγάλη διακύμανση στη περιοχή τους.

...παλίρροια...
Η θεωρία για τις παλίρροιες τίς αποδίδει κυρίως στη βαρυτική έλξη που ασκούν τα ουράνια σώματα στις μεγάλες μάζες νερού του πλανήτη μας όπως ο Ατλαντικός και ο Ειρηνικός Ωκεανός. Τα δύο βασικά ουράνια σώματα που συμμετέχουν σε αυτό το φαινόμενο είναι ο Ήλιος και η Σελήνη. Λόγο της διαφοράς της ταχύτητας με την οποία η Γή και η Σελήνη περιστρέφοντε γύρω απο τον Ήλιο το φαινόμενο της παλίροιας είναι πιο δυνατό την Άνοιξη.

Το πρώτο πράγμα που παρατηρεί κανείς αν επισκευθεί το λιμάνι σε περίοδο άμπωτης είναι η μεγάλη έκταση απο φύκια και άμμο που αφήνει πίσω της η θάλλασα και η ορατή "γραμμή" της παλίροιας. Το ύψος δηλαδή που φτάνει η επιφάνεια του νερού όταν η παλίρροια βρίσκεται στο ανώτερο σημείο της όπως φαίνεται στις παρακάτω φωτογραφίες.

Mayflower Steps - Plymouth - UK
Τραβηγμένη στις 16 Δεκεμβρίου 2007, αυτή η φωτογραφία δείχνει τη διαφορά της σταθμής ανάμεσα στη πλημμυρίδα και την άμπωτη σε αυτό το σημείο. Η μικρή εξέδρα που διακρίνεται επάνω δεξιά είναι τα λεγόμενα Mayflower Steps απο όπου αναχώρησαν οι Pilgrim Fathers που αναφέροντε πιο πάνω.
(Η φωτογραφία προέρχεται απο τη προσωπική μου συλλογή)

Έτσι λοιπόν αν έρθει ένα σκάφος και δέσει στη προκυμαία κατά την πλημμυρίδα θα πρέπει να αφήσει περιθώριο στο σχοινί του περίπου 4-5 μέτρα, αλλιώς το σκάφος κινδυνεύει να "κρεμαστεί" όταν το νερό υποχωρήσει. Τόσο μεγάλο περιθώριο στο σχοινί σημαίνει ουσιαστικά οτι το σκάφος δεν είναι δεμένο (όταν είναι στο ίδιο ύψος με τη προκυμαία).

Η τοπολογία της περιοχής εδώ είναι τέτοια που επιτρέπει τη λειτουργία ενός Water Taxi που μεταφέρει έναντι £1.5 επιβάτες απο το παλιό λιμάνι στη τοποθεσία Mount Batten. Η ίδια διαδρομή οδικώς (με λεωφορείο) κοστίζει περίπου £2-£2.5 λίρες και 30-45 λεπτά της ώρας αφού ο δρόμος είναι χαραγμένος παράλληλα με το ποταμό Plym και έχει μια γέφυρα σε ένα στενό σημείο του αρκετά μακριά απο το λιμάνι.

Το μέτρο που έχουν πάρει οι "Plymouthιώτες" για να λειτουργεί το water taxi είναι η πλωτή μαρίνα. Τέτοιου είδους μαρίνες υπάρχουν και σε άλλα μέρη του κόσμου, εδώ όμως το φαινόμενο είναι αρκετά έντονο και η χρήση τους επιβάλεται. Η μαρίνα ουσιαστικά επιπλέει επάνω στο νερό και γλυστράει επάνω σε κολώνες οδηγούς πακτωμένες στο βυθό όπως φαίνεται στις παρακάτω φωτογραφίες.

Water Taxi - Barbican - Plymouth - UK
Η εξέδρα του water taxi τραβηγμένη μέσα απο το σκάφος σε ένα απο τα δρομολόγια του. Αυτή την ώρα τα νερά είναι αποτραβηγμένα και η εξέδρα έχει ακουμπήσει σχεδόν στο έδαφος. Παρατηρήστε τους πυλώνες επάνω στους οποίους γλυστράει η εξέδρα και το ίχνος της υγρασίας στη προκυμαία που προδίδει που ανεβαίνει το νερό...

Water Taxi - Barbican - Plymouth - UK
Άλλη μια φωτογραφία της εξέδρας, τραβηγμένη το καλοκαίρι του 2004. Αυτή την ώρα τα νερά είναι αποτραβηγμένα και η εξέδρα έχει ακουμπήσει σχεδόν στο έδαφος. Παρατηρήστε τη γωνία που σχηματίζει ο διάδρομος που συνδέει την εξέδρα με τη προκυμαία και συγκρίνετε τη με την φωτογραφία που ακολουθεί...

...Η ίδια εξέδρα τραβηγμένη κατα τη πλημμυρίδα (Δεκέμβριος 2006) και ενώ βρίσκομαι επάνω στην εξέδρα. Ο διάδρομος είναι σχεδόν στο ίδιο επίπεδο με τη προκυμαία!
(Και οι δύο φωτογραφίες προέρχονται απο τη προσωπική μου συλλογή)

Ένα άλλο μέτρο "κατά της παλίροιας" είναι η υδατοπαγίδα (ελεύθερη μετάφραση απο την αγγλική λέξη lock). Αυτό είναι μια διάταξη παρόμοια με αυτή που υπάρχει στη διώρυγα του Παναμά με δύο πόρτες και ένα ενδιάμεσο χώρο που γεμίζει με νερό. Για να μπεί ή να βγεί ένα σκάφος απο τη μαρίνα, θα πρέπει να ανοίξουν οι εσωτερικές πόρτες, να μπεί το σκάφος στον ενδιάμεσο χώρο, να κλείσουν οι εσωτερικές πόρτες και να ανοίξουν οι εξωτερικές. Με αυτό το τρόπο η στάθμη του νερού μέσα στο χώρο της μαρίνας διατηρείται σε υψηλό επίπεδο και τα σκάφη μπορούν να κινηθούν. Αν δεν υπήρχε αυτή η υδατοπαγίδα, ο χώρος της μαρίνας θα στέγνωνε και τα σκάφη θα ακουμπούσαν στο βυθό.

Sutton Harbour Water Lock - Plymouth - UK
Η είσοδος στη μαρίνα του Sutton Harbour. Η τοποθεσία αυτή είναι πολύ κοντά στο Water Taxi που απεικονίζεται στις προηγούμενες φωτογραφίες. Στη φωτογραφία διακρίνοντε οι εξωτερικές πόρτες της υδατοπαγίδας (το άνοιγμα, ακριβώς δίπλα στη πινακίδα με τα κόκκινα γράμματα)...

Sutton Harbour Water Lock - Plymouth - UK
...Οι εξωτερικές πόρτες της υδατοπαγίδας ενώ έχουν κλείσει...

Sutton Harbour Water Lock - Plymouth - UK
...Το ενδιάμεσο κομάτι της υδατοπαγίδας και οι εσωτερικές πόρτες (πρός τη μαρίνα) ενώ ξεκινάνε να ανοίγουν.
(Οι παραπάνω φωτογραφίες της υδατοπαγίδας προέρχονται απο το website Waymarking)

Σε πολλές τοποθεσίες στη γύρω περιοχή τα σκάφη όντως ακουμπάνε στο βυθό όταν τα νερά αποτραβιούντε ιδιαίτερα την Άνοιξη που η διακύμανση της παλίροιας είναι πιο έντονη. Επειδή το φαινόμενο είναι τόσο έντονο η γνώση του ωραρίου της παλίροιας και του ύψους της μια δεδομένη ώρα της ημέρας είναι πολύ σημαντική. Διάφορα websites μάλιστα προσφέρουν αυτές τις πληροφορίες δωρεάν αν και η πιο έγκυρη πηγή για τέτοιου είδους δεδομένα είναι πάντα οι πίνακες και οι συνοδευτικές πληροφορίες για κάθε λιμάνι που εκδίδοντε απο τις εθνικές υδρογραφικές υπηρεσίες.

Απο ένα τέτοιο πίνακα παραθέτω ενδεικτικά τις παρακάτω πληροφορίες για το ύψος της παλίροιας στο Plymouth. Λάβετε υπ' όψην σας οτι το ύψος του νερού μετράται απο τη χαμηλότερη δυνατή παλίρροια που έχει παρατηρηθεί στη τοποθεσία. Έτσι λοιπόν μια μέτρηση 0.5 μέτρα σημαίνει 0.5 μέτρα επάνω απο τη χαμηλότερη δυνατή παλίρροια που έχει παρατηρηθεί!

Σαββάτο 9 Φεβρουαρίου Πλημμυρίδα 07:14 στα 5.5 μέτρα, Άμπωτης 13:28 στα 0.7 μέτρα

Κυριακή 10 Φεβρουαρίου Πλημμυρίδα 09:03 στα 5.3 μέτρα, Άμπωτης 15:30 στα 0.7 μέτρα

(Περισσότερες πληροφορίες για όλα τα λιμάνια του κόσμου (συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας, όπου τα δεδομένα είναι διαθέσιμα) απο το EasyTide και άλλα σχετικά websites.)

...παντού!
Οι διαφορές είναι μεγάλες (ιδιαίτερα για εμάς που έχουμε συνηθίσει την παλίροια της Μεσογείου), αλλά όχι οι μεγαλύτερες του πλανήτη μας! Σε περίπτωση που αναρρωτιέστε ποιό σημείο του πλανήτη έχει το πιο έντονο φαινόμενο της παλίροιας, αυτό βρίσκεται στο Kόλπο του Fundy στον Καναδά.


Εκεί η μέγιστη διαφορά ανάμεσα στο υψηλότερο και το χαμηλότερο επίπεδο της παλίροιας είναι 11-16 μέτρα!!! Τα παρακάτω video είναι άκρως διαφωτιστικά για εκείνη τη περιοχή:

[Υποσημείωση:]
Όλες οι πόλεις που είναι χτισμένες σε εκβολές ποταμών στην Αγγλία φέρουν τη κατάληξη mouth, για παράδειγμα, Plymouth, Dartmouth, Exmouth, Bournemouth, κλπ. Αντίστοιχα, πόλεις που υπήρξαν σημαντικά λιμάνια στο παρελθόν φέρουν τη κατάληξη quay (προφέρεται όπως το key). Για παράδειγμα, Newquay, Torquay, κλπ.