Είδες Το Λευκαντί;

Γράφω αυτό το post με αφορμή άλλη μια απο εκείνες τις εκπλήξεις που φαίνεται να μου την έχουν στημένη στα ράφια των βιβλιοπωλείων, όπως σας είχα ίσως προϊδεάσει σε προηγούμενο post μου.

Ένα Σαββάτο Πρωί...
Το σκηνικό ήταν παρόμοιο με αυτό που περιγράφω και σε εκείνο το προηγούμενο post. Περιδιάβαινα αμέριμνος γύρω-γύρω στα ράφια του βιβλιοπωλείου ψάχνοντας για κάτι ενδιαφέρον και περνόντας απο τον ιστορικό τομέα το μάτι μου έπεσε επάνω σε ένα βιβλίο με τον μαγικό τίτλο Egypt, Greece and Rome: Civilisations Of The Ancient Mediterannean κάποιου κυρίου Charles Freeman. Κόστιζε περίπου £26 λίρες και ούτε λίγο ούτε πολύ μετρούσε απο εξώφυλλο σε εξώφυλλο περίπου 700 σελίδες.

(Το εξώφυλλο του βιβλίου Egypt, Greece and Rome. Φωτογραφία απο το Amazon.co.uk)

Ήξερα τότε πως η θεματολογία και οι λεπτομέρειες αυτού του βιβλίου είναι μακριά απο το γνωστικό μου αντικείμενο, η τιμή του είναι στα όρια του "ακριβού" δεδομένου οτι δεν θα το χρησιμοποιούσα στη δουλειά μου και δεν είχα και τη πολυτέλεια να του αφιερώσω το χρόνο που του αξίζει, με το διδακτορικό στη μέση. Το βιβλίο έπρεπε να μείνει πάσει θυσία στο ράφι!

Το βούτηξα απο τη χοντρή του πλάτη και χωρίς να κοιτάξω κάν τα περιεχόμενα άνοιξα μια τυχαία σελίδα και άρχησα να διαβάζω...

Στην αρχή εξεπλάγην και μόνο με τη σύμπτωση! Στις δύο σελίδες που είχα ανοίξει εντελώς τυχαία αναλυόταν το πως και το γιατί μια ανασκαφή στο Λευκαντί της Εύβοιας είναι ίσως απο τις σημαντικότερες αρχαιολογικές ανασκαφές που έχουν γίνει τα τελευταία 15 χρόνια στον Ελληνικό χώρο.

Ήταν δυνατόν; Ήταν δυνατόν να έχω ζήσει για 25 χρόνια σε απόσταση 20 λεπτών της ώρας με το αυτοκίνητο απο το Λευκαντί, να έχω φίλους και γνωστούς εκεί, να έχω φάει στη παραλία αμέτρητες φορές να έχω πάει σε σπίτια περίπου 10 λεπτά της ώρας περπάτημα απο την ανασκαφή την ίδια(*) και να ταξιδεύω 2500 km μακριά για να μάθω την ύπαρξη και τις συνέπειες της;

Πέρασαν 20 λεπτά της ώρας, όσο ακριβώς απέχει η Χαλκίδα απο το Λευκαντί Παρασκευή βράδυ κατά τις 01:00 μέχρι να αποφασίσω αν θα αγοράσω το βιβλίο ή όχι. Το ξεφύλισα πάλι, είδα τα περιεχόμενα, είδα τις πολυάριθμες αναφορές σε άλλα συγγράματα, έριξα μια ματιά στη βιογραφία του συγγραφέα, ξαναδιάβασα την περίληψη και πέρασα φευγαλέα απο κάποιες σελίδες του...

Στο τέλος...έβαλα το βιβλίο πίσω στο ράφι και έφυγα. Κατα κάποιο τρόπο είχα πείσει τον εαυτό μου οτι, για εκείνη τη χρονική περίοδο, είχα κάνει τη σωστή κίνηση.

Μια Κυριακή Πρωί...
Περίπου μια εβδομάδα μετά, επέστρεψα στο βιβλιοπωλείο και μη μπορώντας να βγάλω εκείνες τις δύο σελίδες και την αδιανόητη σύμπτωση απο το μυαλό μου πέρασα και πάλι απο τον ιστορικό τομέα. Το βιβλίο που προανέφερα βέβαια είχε κάνει φτερά και πραγματικά θα απορούσα αν το έβρισκα ακόμα εκεί.

(Το εξώφυλλο του βιβλίου History Of Greece And The Hellenistic World. Φωτογραφία απο το Amazon.co.uk)

Λίγο πιο δίπλα, πρόβαλε ένα μικρότερο βιβλίο με τον επίσης ενδιαφέροντα τίτλο "The Oxford History Of Greece And The Hellenistic World" των κυρίων Boardman (Sir), Griffin και Murray, μεταξύ άλλων. Εντελώς αδιάφορα, το σήκωσα και το ξεφύλισα. Σ' ένα σημείο έλεγε τα εξής:

"There existed archaelogically in central Greece an area of common culture: Southern Thessaly, Boeotia, Euboea, and the islands around its eastern coast, an area which has been given new focus by the discovery of a major settlement at Lefkandi on the west coast of Euboea, half way between what have hitherto been regarded as the island's two main cities, Chalcis [Χαλκίδα] and Eretria.

Stunningly prosperous (by contemporary standards) throughout the Dark Age, say 1100 to 750, it appears to have reached a height of wealth in the late ninth century, but more than a century earlier it could offer the tomb of a hero, buried with his consort and with his horses, of unparalleled grandeur and wealth.

On available archaelogical evidence, Lefkandi was the core of the wider community. Was it also the religious core? It is tempting to say that it was not, to think rather that Thermopylae some 60 miles to the north across the narrow water, the site of the amphictyony which it was said, originally included precisely those same peoples, Thessalians, Boetians, the smaller tribes between them and the Ionians, no doubt the Ionians of Euboea. Did it, or Thermopylae, provide any kind of political core? Who knows? But stories or hints of early collaboration, commercial and military between various parts of the area, read against the firm archaeological background and with the likelihood of some religious association argue for some much greater degree of cohesion than has previously been countenanced."

Στεκόμουν άφωνος (για να μη πώ τίποτα πιο βαρύ) διαβάζοντας αυτές τις γραμμές αλλά και τις παρακάτω για τον πόλεμο του Ληλάντιου Πεδίου που θυμάμαι μια φευγαλέα αναφορά -ίσως επειδή είμαστε και κοντά στη περιοχή- στην ιστορία του Γυμνασίου και για τις σχέσεις αυτής της περιοχής με τη Φρυγία και την Ασσυρία και άλλα γεγονότα και γνωστά τοπονύμια.

Στεκόμουν άφωνος και διάβαζα την ιστορία του τόπου μου. Όπως μου την περιέγραφε κάποιος κύριος George Forrest, διακεκριμένη μορφή στο χώρο του όπως ανακάλυψα αργότερα απο το πανεπιστήμιο της Οξφόρδης...2500km μακριά απο την Ελλάδα.

Αυτό το βιβλίο ήταν αρκετά φθηνό (£11) και "μικρό" (400 σελίδες ατόφιου ιστορικού κειμένου σε μικρότερου μεγέθους μορφή απο το βιβλίο που αναφέρω παραπάνω) για να έχω την αίσθηση οτι θα το καταφέρω στον ελεύθερο χρόνο μου.

Παρ΄όλο που δεν το έχω τελειώσει ακόμα, μπορώ να πώ οτι στάθηκε η αφορμή για να ψάξω και να μάθω περισσότερα πράγματα για τον τόπο μου, το νησί της Εύβοιας αλλά και για τη γεννέτειρα μου τη Χαλκίδα και να ανακαλύψω εντυπωσιακά γεγονότα που δεν θυμάμαι να συνάντησα τουλάχιστον στην ιστορία του σχολείου για να μη πώ στα βιβλιοπωλεία. (Το Χαλκιδικό Αλφάβητο είναι ένα απο αυτά)

Το ερώτημα εδώ είναι ίσως προφανές. Γιατί αυτή η γνώση είναι τόσο εύκολα προσβάσιμη στο μέσο Άγγλο που μπαίνει μέσα σε ένα βιβλιοπωλείο στο Plymouth, στην άλλη άκρη της Ευρώπης και δεν είναι τόσο εύκολα προσβάσιμη στην Ελλάδα;

Ο αντίλογος ενός φίλου όταν κάναμε αυτή τη συζήτηση πρίν απο καιρό ήταν οτι στην Ελλάδα ίσως δεν είχα ψάξει ποτέ να βρώ αυτές τις πληροφορίες στα βιβλιοπωλεία ή σε συγκεκριμένα βιβλία. Εκεί ακριβώς βρίσκεται και το περίεργο της υπόθεσης. Εδώ δεν έκανα τίποτα το ιδιαίτερο για να βρώ αυτό το βιβλίο...δεν ρώτησα καμία υπάλληλο, δεν με ανέβασε σε κανένα πατάρι και δεν πήρε τη σκάλα για να κοιτάξει στο πάνω πάνω ράφι αν είχε ένα συγκεκριμένο τίτλο βιβλίου.

Όχι, αυτή η γνώση ήταν μπροστά στα μάτια μου και είναι μπροστά στα μάτια οποιουδήποτε έχει την τύχη να διαβεί αυτό το ράφι και να τραβήξει έτσι τυχαία ένα βιβλίο...

Η Εύβοια, για παράδειγμα, έχει τη τύχη να έχει δύο "εταιρίες" (με την έννοια ίσως του Society) που παράγουν βιβλιοδετημένα συγγράματα για μελέτες της περιοχής. Αυτές είναι οι:

• Εταιρία Ευβοϊκών Σπουδών
• Ευβοϊκή Αρχαιόφιλος Εταιρία
  

Τους οργανισμούς όμως αυτούς και τις ενδιαφέρουσες δραστηριότητες τους θα πρέπει να τις ψάξετε για να τις βρείτε ακόμα και αν βρίσκεστε μέσα στη Χαλκίδα. Δυστυχώς, αμφότερες δεν έχουν καμία απολύτως ηλεκτρονική παρουσία απο μέρους τους (Παρ' όλο που εκδίδουν τόμους με σχετικές δημοσιεύσεις κάθε δύο μήνες αν δεν κάνω λάθος). Έστω δηλαδή, μια σελίδα που να αναφέρει απλά τις δραστηριότητες τους. Για να μην αναφέρω όλες τις κλασικές "ευκολίες" που θα μπορούσαν να παρέχουν όπως RSS με γενικού ενδιαφέροντος νέα (πότε εκδίδεται ο επόμενος τόμος, ομιλίες, κλπ) και βιβλιοθήκη με τεύχη των εκδόσεων τους σε PDF μορφή έστω και με κάποια συνδρομή. Λειτουργίες που παρέχουν πολλά Content Management Systems χωρίς κανένα απολύτως κόστος.

Ίσως τελικά είναι θέμα marketing με τη καλή έννοια...αν έχει απομείνει καμία.

Μπορεί να υπάρχουν άνθρωποι που έχουν παράγει σημαντικές εργασίες και συμβολή στην ιστορία αλλά το έργο τους να εξακολουθεί να μένει θαμένο, αφανές και άγνωστο στο κοινό.

Γιατί;




(*): Μετά απο αυτό, ρώτησα που ήταν και πήγα και βρήκα το χώρο της ανασκαφής. Ο χώρος ήταν σκεπασμένος με μια δυνατή σιδηροκατασκευη, κάποια σημεία ήταν καλυμένα με νάυλον και για μια περίοδο, έμαθα οτι φυλασόταν με Security και κάμερες. Μέσα στη Χαλκίδα αλλά και στις γύρω περιοχές έχω δεί πολλές ανασκαφές αλλά καμία να έχει αυτή την αντιμετώπιση/