Πρίν απο...πολλά χρόνια, θυμάμαι να διάβαζω ένα άρθρο του Θανάση Βέμπου στο περιοδικό Πτήση και διάστημα (τώρα και ισορροπία δυνάμεων!) για τους Διαστημικούς Ανελκυστήρες (Space Elevators). Ήταν ένα απο αυτά τα οραματικά άρθρα, γεμάτο καλλιτεχνικές αποδόσεις κάτι περίεργων συσκευών που υποτίθεται οτι θα λειτουργούσαν όπως ακριβώς οι κοινοί ανελκυστήρες μόνο που αντί για το ρετιρέ θα έβγαζαν στο διάστημα!
Όταν λέμε διάστημα, εννoούμε ένα ύψος περίπου 35-36 χιλιάδες μέτρα απο τη Γή και όταν λέμε ανελκυστήρας εννoούμε...ακριβώς αυτό! Μια, τουλάχιστον εντυπωσιακή, εγκατάσταση με 36 χιλιάδες μέτρα "καλώδιο" απο ένα σταθερό σημείο στη Γή μέχρι ένα σταθερό σημείο στον...ουρανό. Και επειδή ο ουρανός δεν έχει ένα βολικό σταθερό σημείο τοποθετούμε μια κατάλληλη ιπτάμενη εγκατάσταση που μοιάζει ούτε λίγο ούτε πολύ με ένα "κοινό" -αλλά λίγο πιο βαρύ- δορυφόρο.
Η τροχιά στην οποία κινείται αυτός ο δορυφόρος ονομάζεται Γεωστατική και είναι το κατάλληλο συστατικό που κάνει αυτό το σημείο στον ουρανό σταθερό ώς πρός ένα αντίστοιχο σημείο στη Γή. Ουσιαστικά, ο δορυφόρος κινείται με ταχύτητα ίση με την αντίστοιχη ταχύτητα που περιστρέφεται η Γή. Έτσι, για ένα παρατηρητή στη Γή, ο δορυφόρος αυτός παραμένει στην ίδια θέση στον ουρανό όπως ακριβώς και οι τηλεπικοινωνιακοί δορυφόροι* που συνδέουν αποτελεσματικά γεωγραφικά μακρινές τοποθεσίες. Επάνω σε αυτό το καλώδιο, θα ανεβοκατεβαίνει ένα φορείο που θα μεταφέρει ανθρώπους, δορυφόρους, διαστημικά τηλεσκόπια και κάθε λογής φορτία σε τροχιά!
Αν η ιδέα σας φαίνεται παρανοϊκή τότε αναλογιστείτε οτι για να στείλουμε σήμερα ένα φορτίο σε τροχιά χρησιμοποιούμε μια σειρά απο άλλες παρανοϊκές ιδέες (αναλώσιμους πυραύλους στερεών καυσίμων, πανάκριβες και πολύπλοκες εγκαταστάσεις και εξοπλισμό, ένα τρελό κύριο ο οποίος μετράει ανάποδα στην εκτόξευση,κλπ) των οποίων το κόστος κυμαίνεται πολύ λογικά ανάμεσα $4000 μέχρι $40000 ΑΝΑ ΚΙΛΟ!
Πράγμα που σημαίνει οτι το τηλεσκόπιο Hubble που ζυγίζει περίπου 11 τόνους και περνάει πάνω απο τα κεφάλια μας κάθε μιάμιση ώρα θα στοίχιζε $242000000 με το μέσο κόστος των $22000 **.
Σε αυτή τη περίπτωση τα μηδενικά έχουν το πρώτο λόγο και η μείωση του κόστους που υπόσχοντε να προσφέρουν οι διαστημικοί ανελκυστήρες όταν θα λειτουργήσουν είναι φαινομενική. Συγκεκριμένα, εκτιμάται οτι το αντίστοιχο κόστος θα πέσει στα μόλις $220 / kg (!!!)
Τα διάβαζα όλα αυτά και μου φαίνονταν τόσο μακριά και υποθετικά όσο και τα 9000 χιλιόμετρα περίπου που χωρίζουν τα εργαστήρια της NASA απο τη Χαλκίδα. Τότε φυσικά δεν είχα συνειδητοποιήσει οτι η μετάβαση απο το όνειρο ή την ιδέα στη πραγματικότητα είναι απλά θέμα χρόνου.
Και απο τότε έχει κυλήσει αρκετός χρόνος ώστε να υπάρχει σήμερα για τους Διαστημικούς Ανελκυστήρες ένα αρκετά μεγάλο κόματι δημοσιευμένης ακαδημαϊκής έρευνας, ειδικά συνέδρια για το θέμα αλλά και σχετικοί διαγωνισμοί με σημαντικά χρηματικά έπαθλα που έχουν υποκινήσει ώς ένα βαθμό τη σχετική έρευνα.
Σε αυτούς τους πολύ ενδιαφέροντες διαγωνισμούς οι συμμετέχοντες καλούντε να επιδείξουν λειτουργικά μοντέλα των ιδεών τους τα οποία θα πρέπει να ανέβουν και να κατέβουν ένα καλώδιο μήκους (πρός το παρόν) 1000 μέτρων με συγκεκριμένη ταχύτητα. Το καλώδιο συγκρατείται απο ένα αερόστατο ή απο ένα ελικόπτερο και το επίπεδο δυσκολίας ανεβαίνει κάθε χρόνο!
Περισσότερες πληροφορίες για οτιδήποτε σχετικό με αυτές τις διατάξεις που απ' οτι φαίνεται ίσως άρχησουν να λειτουργούν πιο γρήγορα απο ότι φανταζόμαστε μπορείτε να βρείτε στο πολύ καλό Space Elevator Reference website αλλά και στο Space Elevator Blog το οποίο μάλιστα αυτό το καιρό παρέχει πλήρη κάλυψη του σχετικού συνεδρίου 2008 Space Elevator Conference!
Κλείνοντας παραθέτω ένα video με τον ανελκυστήρα του USST (University Of Sascatcewan...ινδιάνικο όνομα) σε λειτουργία απο το διαγωνισμό του 2006 που νομίζω οτι δείχνει με το καλύτερο τρόπο πώς θα μοιάζει (σε μικρογραφία τουλάχιστον) ο Διαστημικός Ανελκυστήρας του μέλλοντος!
* Οι τηλεπικοινωνιακοί δορυφόροι σε γεωστατική τροχιά έγιναν ευρέως γνωστοί χάρη σε ένα κύριο με το όνομα Arthur Clark, ο οποίος δυστυχώς μας άφησε πρόσφατα. Το 1945 έγραψε ένα άρθρο που εξηγούσε τη βασική αρχή λειτουργίας τους σε μια εποχή που το κοντινότερο πράγμα σε πύραυλο που μπορούσε να φανταστεί κανείς ήταν οι βόμβες V1 που έπεφταν στο Λονδίνο κατα τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Ο ίδιος κύριος δε, είχε κάνει επίσης και την ιδέα του Διαστημικού Ανελκυστήρα γνωστή στο ευρύ κοινό μέσω ενός βιβλίου που έγραψε το 1979...δέκα χρόνια μετά τα πρώτα βήματα του ανθρώπου στο φεγγάρι.
**Είναι πολύ πιθανό εδώ να υποεκτιμώ το κόστος καθώς το Hubble τέθηκε σε τροχιά απο επανδρωμένη αποστολή με το διαστημικό λεοφωρείο αλλά είναι ένα παράδειγμα με ρεαλιστικά στοιχεία. Παρεπιπτόντως το συνολικό κόστος του Hubble ήταν περίπου $1500000000 (Αυτό διαβάζεται ώς δισεκατομμύρια δολάρια)
*** H φωτογραφία που απεικονίζεται στην αρχή του παρόντος άρθρου προέρχεται απο το Impact Lab
