Είδες Η Δ.Ε.Η?

Επιστροφή στη σειρά κειμένων με θέμα άρθρα απο μια μικρή συλλογή τευχών των Τεχνικών Χρονικών, της επιστημονικής έκδοσης του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας(1) που βρέθηκαν μέσα σε μια ξύλινη χρονομηχανή.

Το κείμενο που παρουσιάζεται σήμερα, δημοσιεύτηκε τον Φεβρουάριο του 1961 και υπογράφεται απο τον κ. Δ. Ν. Φουντούλη (Πολιτικό Μηχανικό).

Έχει (νομίζω) μια κάποια ιστορική αξία επειδή πιάνει την ιστορία της Δημόσιας Επιχείρησης Ηλεκτρισμού (Δ.Ε.Η) απο τόσο πάλια που δεν λεγόταν κάν Δ.Ε.Η, είχε μόνο μια ("μικροτάτη") μονάδα παραγωγής και δύο "πελάτες": Τις λάμπες της πλατείας του Νέου Φαλήρου και τον (ατμοκίνητο τότε) Σιδηρόδρομο Αθηνών-Πειραιώς. Η ιστορική αναδρομή του άρθρου δηλαδή, ξεκινάει απο το 1894 απο προσωπικές μνήμες του συγγραφέα:

"...το δέ Νέον Φάληρον ήτο ανθηρά μικρά κηπούπολις με ωραίας επαύλεις, ώς ταύτα πάντα καλώς ενθυμούμαι"

Άρα το 1961 ο συγγραφέας ήταν τουλάχιστον 67 χρονών κι αν υποτεθεί οτι θυμάται την πλατεία του Νέου Φαλήρου απο παιδί 10 χρονών περίπου τότε μια πιο ακριβής εκτίμηση της ηλικίας θα ήταν τα 70-75 χρόνια. Το αναφέρω αυτό για δύο κυρίως λόγους: 1) Ο συγγραφέας έχει πεθάνει (αλλιώς είναι σήμερα >118 χρονών), 2) η εκτίμηση της ηλικίας έχει μια σημασία επειδή μέσα στο κείμενο αναφέρεται πως:

"...το προεκτεθέν διεξοδικόν Ιστορικόν του εξ ηλεκτρισμού εν Ελλάδι, το οποίον καλώς γνωρίζω εξ ιδίας αντιλήψεως, διότι ο πολύπλαγκτος 50ετής επιστημονικός και επιχειρηματικός μου βίος με έκανε να λάβω ενίοτε μέρος εκ του σύνεγγυς είς τας σχετικάς εξελίξεις"

Ένας δευτερεύοντας λόγος που το αναφέρω είναι επειδή ο κ. Ν. Φουντούλης ανήκει στην "τυχερή" εκείνη γενιά ανθρώπων που έζησαν για να δούν δύο παγκόσμιους πολέμους και, δώρο, έναν εμφύλιο και, δεν το ξέρει ακόμα αλλά σε 6 χρόνια απο τη δημοσίευση του άρθρου πιθανότατα να τον πρόλαβε και το πραξικόπημα του 1967.

Συνοπτικά, το άρθρο καλύπτει το ιστορικό του εξηλεκτρισμού της Ελλάδας μετά το τέλος του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου και προτάσεις για το πώς θα μπορούσε η κατάσταση να βελτοιωθεί σε αναλογία 5.5 σελίδες ιστορικό, 2.5 σελίδες προτάσεις.

Όπως και ο κ. Φ. Κρίσπης, έτσι και ο κ. Ν. Φουντούλης είναι μεγάλος άνθρωπος σε ηλικία, με μεγάλη πια τεχνική εμπειρία και φυσικά...Ού γαρ έρχεται μόνον, καθότι συνοδεύεται μετα της επάρσεως. Ενώ το άρθρο είναι ένας ιστορικός θησαυρός, οι πρώτες 4 παράγραφοι, το σημαντικό κομμάτι της εισαγωγής δηλαδή, δεν προετοιμάζουν τον αναγνώστη για το τι θα επακολουθήσει στις επόμενες 8-9 σελίδες αλλά αναλώνονται σε ένα "ποσό δίκιο έχω" το οποίο είναι περιττό σε άρθρο με αυτό το περιεχόμενο.

Αναφέρει οτι η αποστολή της Δ.Ε.Η, τουλάχιστον μετά τον πόλεμο, ήταν να παρέχει ενέργεια στις βιομηχανίες (που ΘΑ αναπτύσονταν) αλλά τελικά, κατέληξε να προσπαθεί να φέρει και στο μικρότερο χωριό....μια λάμπα:

"...η παραγόμενη υπο της Δ.Ε.Η.  Ηλ. Ενέργεια, αντί να διατεθή παραγωγικώς μέσω των ηλεκτροβόρων Βιομηχανιών, διατίθεται ήδη καταναλωτικώς είς την πρωτεύουσαν και είς τας επαρχίας, επι μεγίστη ζημία του κυρίου σκοπού, δι ον ιδρύθη και ο οποίος δεν είναι ο ηλεκτροφωτισμός της Χώρας αλλ' η παραγωγή ενέργειας δια την εκβιομηχάνισιν της Χώρας."

 

Πρίν εξοργιστείτε στο τέλος της προηγούμενης φράσης ("Δηλαδή τι εννοείς; Δεν έπρεπε να πάει το ρεύμα και στο μικρότερο χωριό;!;!;") επιτρέψτε μου να αναφέρω (απο το κείμενο) οτι υπάρχει τεχνικός και οικονομικός λόγος που αυτό δεν έπρεπε να γίνει τόσο σύντομα και (κυρίως) μέσω ενός κεντρικού δικτύου και αυτός ο λόγος είναι οι απώλειες κατα τη μεταφορά.

 "Όλα τα ανωτέρω καταλήγουν είς μεγάλας απώλειας κατα την διανομήν και είς κακόν βαθμόν λειτουργίας των Ηλ. Εργοστασίων, με συνέπειαν την αύξησιν του συνόλου του κόστους της παραγωγής και διανομής της Ηλ. Ενέργειας, είς την οποίαν δέον να προστεθούν τα εκ της τοιάυτης διασποράς προκαλούμενα, δυσανάλογα πρός την μικρήν σχετικώς κατανάλωσιν, γενικά και άλλα έξοδα της Δ.Ε.Η.". (επίσης, δείτε [2])

Αυτή η "λεπτομέρεια" έφερε μαζί της και άλλα τεχνικά προβλήματα, που διορθώθηκαν με λύσεις ανάγκης. Για κάθε λύση, γινόταν (και φυσικά πληρωνόταν) "μελέτη" απο "ειδικούς" και κάποια στιγμή η μελέτη έφτανε και στην υλοποίηση (ή τερατογέννεση, όπως το πάρει κανείς).

Ο λόγος που αποφάσισα να συμπεριλάβω αυτό το άρθρο εδώ, εκτός απο το ιστορικό (ίσως) ενδιαφέρον που έχει, ήταν το οτι μαζί με το άρθρο για την αγορά του υποβρυχίου Nordenfelt-1 (γεγονός απο το 1885), δείχνουν μια ιστορία Ελληνικής διαφθοράς που εκτίνεται πολύ πιο πίσω στο χρόνο απο τη νεότερη ιστορία που φαίνεται να είναι μόνο ένα μικρό κομμάτι της μεγαλύτερης εικόνας. Αυτό που επίσης φαίνεται είναι οτι κάποια πρότυπα εκμετάλευσης "...διαφόρων υπαναπτύκτων βιομηχανικώς και πολιτικώς χώρας ώς ήτο το Σουδάν, η Ελλάς κτλ..." είναι διαχρονικά:



"Διατελέσας κατά το 1928 ιδιαίτερος Τεχνικός Σύμβουλος του τότε αρμοδίου δια τον εξηλεκτρισμόν Υπουργού της Συγκοινωνίας αειμνήστου Αντ. Χριστομάνου, έσχον την ευκαιρίαν, εν συνεργασία μετά του αειμνήστου συναδέλφου Στυλιανού Στυλιανίδη, Μηχανικού ηλεκτρολόγου, να διαπιστώσω ότι:


α) Αι εγκαταστάσεις της Πάουερ [σημ: 1924] είχον χρεωθή κατα 120% υπεράνω των ανωτάτων τρεχουσών τιμών.


β) Ήσαν παλαιού δια την εποχήν τύπου, αναλίσκουσαι υπο την χαμηλήν δια την εποχήν πίεσην των 15 ατμ. άνθρακα τριπλοκοσκινισμένων του πανακρίβου τότε τύπου "Ναυαρχείου", τον οποίον προ καιρού είχον παύσει να καίουν τα πλοία του "Ναυαρχείου", διότι έκαιον πετρέλαιον.


γ) Οτι ενώ κατα τον αυτόν χρόνον το μέγα εν Βερολίνω Ηλ. Εργοστάσιον του Κλιμπεργκ έκαιεν ευτελούς αξίας κονιοποιημένον, ώς και σήμερον πανταχού γίνεται, άνθρακα, με κατανάλωσιν, και σήμερον έτι μη σοβαρώς μειωθείσαν, 400 γραμμ. άνθρακος κατα παραγόμενον χβω, το εργοστάσιον της Πάουερ του Αγ. Γεωργίου έκαιε περίπου εν χιλιόγραμμον πανακρίβου αγγλικού άνθρακος, ήτοι εξεπλήρου τον αντικειμενικόν σκοπόν της καρβουνοφαγίας, δια τον οποίον κατασκευάσθη."



Και αυτό είναι μόνο ένα περιστατικό που αναφέρεται στο κείμενο, τα υπόλοιπα, πολυάριθμα, περιστατικά είναι ακόμα πιο ωμά.

Το άρθρο κλείνει με μια όχι και τόσο αισιόδοξη πρόβλεψη οτι αυτή η κατάσταση θα έχει σαν συνέπεια τη συνεχή άνοδο του κόστους της ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα κυρίως επειδή:

"...οι οικονομοτεχνικοί αρμόδιοι ουδέποτε και επ' ουδενί λόγω ανακαλούν ληφθείσαν υπ' αυτών απόφασιν, έστω και αν η απόφασις αυτή άγη ευθέως πρός τον όλεθρον. Κατα τούτο υπερβαίνουν και αυτόν τον ιστορικόν πρό 65 ετών δράσαντα Άγγλον Ναύαρχον, τον γνωστόν εν τη ναυτική ιστορία ώς Ναύαρχον "Εκτελέσατε και βυθίσατε". Ούτως διατάξας, κατα την διάρκειαν γυμνασίων, τον ελιγμόν του πλοίου του στόλου του, όστις θα απέληγεν εις βύθισην της ναυαρχίδος του, και δεχθείς σήμα του διατασσόμενου, οτι η εκτέλεσης της διαταγής θα απέληγεν εις εμβολισμόν της ναυαρχίδος, απήντησεν: "Εκτελέσατε και βυθίσατε"

Κυρίες και κύριοι, απο τα βάθη του παρελθόντος... "Εξηλεκτρισμού Αστοχίαι Αι Συνέπειαι Και Η Θεραπεία Αυτών: Πρός Μιαν Κρατικήν Υδατικήν Πολιτικήν" Υπό Δ.Ν Φουντούλη, Πολ. Μηχανικού:

Σημειώσεις:
1: Το copyright των άρθρων ανήκει στα Τεχνικά Χρονικά.

2: Σχετικά με την ηλεκτροδότηση ή μή των χωριών, ο κ. Δ. Ν. Φουντούλης, αναφέρει πρός το τέλος της εργασίας, στο κομμάτι με τίτλο "Των αστοχιών συνέπειαι και τα εξ' αυτών διδάγματα":

"α) Να καταπαύση η αλόγιστος σπατάλη Ηλ. Ενέργειας χάριν της διαδόσεως των ηλ. πυγολαμπίδων εις τας χωρία μέσω του γενικού δικτύου διανομής Ηλ. Ενέργειας. Επειδή παρα ταύτα είναι εκπολιτιστική η ανάγκη της διαδόσεως του ηλεκτρισμού είς την ύπαιθρον, δέον να μελετηθή, ώς εγένετο αλλαχού, η κατα περιφερείας ή και τοπική έτι παραγωγή Ηλ. Ενέργειας υπο μικρών τοπικών υδατοπτώσεων και θερμικών εγκαταστάσεων, των οποίων τα εργοστάσια, πρός οικονομίαν δαπανών εκ προσωπικού, λειτουργούν αυτομάτως, ελεγχόμενα εξ αποστάσεως καθ΄ ομάδας, όπως τούτο γίνεται εν Γαλλία και αλλαχού (*)"