"Εκτελέσατε και Βυθίσατε"

Στο προηγούμενο κείμενο, παρουσιάστηκε εδώ ένα τεχνικό άρθρο του κ. Ν. Φουντούλη δημοσιευμένο στα Τεχνικά Χρονικά πρίν απο 51 χρόνια το οποίο περιείχε μια ιστορική αναδρομή που έβλεπε πίσω (απο το 1961) τουλάχιστον 60 χρόνια.

Μέσα σε όλη αυτή την αναδρομή είναι ίσως αναμενόμενο να χαθούν κάποια κοινά σημεία αναφοράς. Συγκεκριμένα, έκτός απο τις διάφορες παροιμίες που χρησιμοποιεί ο συγγραφέας μέσα στο κείμενο, οι οποίες είναι εύκολα κατανοητές, η τελευταία παράγραφος αναφέρει τα εξής:

"...οι οικονομοτεχνικοί αρμόδιοι ουδέποτε και επ' ουδενί λόγω ανακαλούν ληφθείσαν υπ' αυτών απόφασιν, έστω και αν η απόφασις αυτή άγη ευθέως πρός τον όλεθρον. Κατα τούτο υπερβαίνουν και αυτόν τον ιστορικόν πρό 65 ετών δράσαντα Άγγλον Ναύαρχον, τον γνωστόν εν τη ναυτική ιστορία ώς Ναύαρχον "Εκτελέσατε και βυθίσατε". Ούτως διατάξας, κατα την διάρκειαν γυμνασίων, τον ελιγμόν του πλοίου του στόλου του, όστις θα απέληγεν εις βύθισην της ναυαρχίδος του, και δεχθείς σήμα του διατασσόμενου, οτι η εκτέλεσης της διαταγής θα απέληγεν εις εμβολισμόν της ναυαρχίδος, απήντησεν: "Εκτελέσατε και βυθίσατε"


Γιατί διάλεξε αυτό το περιστατικό ο συγγραφέας; Τι προσπαθούσε να πεί; Ήταν όντως μια δημοφιλής φράση ή ήταν ένας μύθος; Γιατί να μην κλείσει με μια άλλη παροιμία; Για παράδειγμα: "Στου κουφού τη (μ)πόρτα όσο θέλεις βρόντα"; Ποιός ήταν αυτός ο Άγγλος Ναύαρχος; Τι ακριβώς είχε συμβεί τότε;

Με αυτά τα ερωτήματα κατα νού, άρχησε το ψάξιμο:

Κατα πάσα πιθανότητα, ο ναύαρχος "εκτελέσατε και βυθίσατε" ήταν ο Sir George Tryon και το περιστατικό δεν είχε συμβεί 65 χρόνια πρίν (απο την ημερομηνία που γραφόταν το άρθρο) αλλά 68*

Το 1893 λοιπόν σε γυμνάσια του Βρετανικού στόλου στην Μεσόγειο, ο συγκεκριμένος ναύαρχος διέταξε δύο νηοπομπές που έπλεεαν παράλληλα να εκτελέσουν στροφη 180 μοιρών "Διατηρώντας την τάξη του στόλου", εννοώντας δηλαδή οτι, η νηοπομπή που ήταν στα δεξιά ΠΡΙΝ τη στροφή, θα παραμείνει στα δεξιά και ΜΕΤΑ τη στροφή.

Αυτό σημαίνει οτι έπρεπε να υπάρξει συνεννόηση για το ποιά νηοπομπή θα βρεθεί στο εσωτερικό της στροφής. Τέτοια συννενόηση όμως δεν υπήρξε (για συγκεκριμένους λόγους) και τα δύο οδηγά πλοία αποφάσισαν να επιλέξουν το εσωτερικό της στροφής.

Στην πορεία και μάλιστα ακόμα και πρίν εκτελεστεί η διαταγή, το σφάλμα έγινε αντιληπτό απο το πλήρωμα αλλά ο ναύαρχος, γνωστός για την ισχυρογνωμία του και την προσήλωση στην απόλυτη πειθαρχία δεν έπαιρνε πίσω τη διαταγή, ειδικά απο τη στιγμή που η αμφισβήτηση της ορθότητας της ερχόταν απο τα χαμηλότερα στρώματα της ιεραρχίας.

Μετά τη σύγκρουση και ενώ το πλοίο του είχε αρχίσει να βυθίζεται γρήγορα, ο ναύαρχος διέταξε στροφή πρός τη στεριά (στα 5 μίλια) μήπως και προλάβει να το προσαράξει και το σώσει. Στο μεταξύ, τα άλλα πλοία απο όπου φαινόταν το μέγεθος της ζημιάς (μια τρύπα με επιφάνεια περίπου 9 τετραγωνικά μέτρα), άρχισαν να στέλνουν τις βάρκες τους για να σώσουν το πλήρωμα τις οποίες ο εν λόγω ναύαρχος διέταξε να γυρίσουν πίσω!

Η ναυαρχίδα (HMS Victoria) εκτοπίσματος 11000 τόνων περίπου, βυθίστηκε μέσα σε 13 λεπτά παίρνοντας μαζί της 358 ανθρώπους...μαζί και τον καπετάνιο της, Sir George Tryon. Τα τελευταία του λόγια ήταν "It is entirely my doing, entirely my fault"...("Αναλαμβάνω πλήρως την ευθύνη")


Πραγματική και συγκεκριμένη λοιπόν η ιστορία που οδήγησε στο "εκτελέσατε και βυθίσατε", αν και η φράση αυτή δεν εμφανίζεται πουθενά κατα λέξη. Αντίθετα, αναφέρεται ο διάλογος ανάμεσα στους δύο καπετάνιους των οδηγών πλοίων ο οποίος γινόταν με σήματα όπου ο Tryon φαίνεται να λέει απλά "What are you waiting for!?":

"Although some of his officers knew what Tryon was planning they did not raise an objection. Markham, at the head of the other column, was confused by the dangerous order and delayed raising the flag signal indicating that he had understood it. Tryon queried the delay in carrying out his orders, as the fleet was now heading for the shore and needed to turn soon. He ordered a semaphore signal be sent to Markham, asking, "What are you waiting for?" Stung by this public rebuke from his commander, Markham immediately ordered his column to start turning. Various officers on the two flagships confirmed later that they had either assumed or hoped that Tryon would order some new manoeuvre at the last minute."


Σχετικά με το γιατί χρησιμοποίηθηκε αυτό το περιστατικό υπάρχει μια λεπτομέρεια. Απ' οτι φαίνεται, τουλάχιστον απο τη σελίδα της Wikipedia για τον Sir George Tryon, ο ναύαρχος δεν ήταν κανένας τυχαίος. Είχε μεγάλη εμπειρία στο ναυτικό και σύμφωνα με τον επαγγελματικό του περίγυρο, ήταν εξαιρετικός στη δουλειά του αλλά είχε αυτό το κακό της υπέρμετρης προσωπικότητας ("overbearing personality") που τελικά συνέβαλε και στο δυστύχημα. Αν λοιπόν ο συγγραφέας χρησιμοποιεί το περιστατικό σαν μια πλήρη αναλογία, τότε οι αρμόδιοι στους οποίους αναφέρεται ήταν σεβαστοί επαγγελματίες αλλά όχι και τόσο καλοί στην ομαδική δουλειά. Διαφορετικά, η αναλογία είναι πολύ πιο απλή και εστιάζεται μόνο και μόνο στην ανόητη στάση της "αυθεντίας".

Σημειώσεις:
*: Ίσως αυτή η μικρή σύγχηση να φανερώνει οτι το άρθρο γράφτηκε πολύ νωρίτερα απο την ημερομηνία έκδοσης του (;)

Είδες Η Δ.Ε.Η?

Επιστροφή στη σειρά κειμένων με θέμα άρθρα απο μια μικρή συλλογή τευχών των Τεχνικών Χρονικών, της επιστημονικής έκδοσης του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας(1) που βρέθηκαν μέσα σε μια ξύλινη χρονομηχανή.

Το κείμενο που παρουσιάζεται σήμερα, δημοσιεύτηκε τον Φεβρουάριο του 1961 και υπογράφεται απο τον κ. Δ. Ν. Φουντούλη (Πολιτικό Μηχανικό).

Έχει (νομίζω) μια κάποια ιστορική αξία επειδή πιάνει την ιστορία της Δημόσιας Επιχείρησης Ηλεκτρισμού (Δ.Ε.Η) απο τόσο πάλια που δεν λεγόταν κάν Δ.Ε.Η, είχε μόνο μια ("μικροτάτη") μονάδα παραγωγής και δύο "πελάτες": Τις λάμπες της πλατείας του Νέου Φαλήρου και τον (ατμοκίνητο τότε) Σιδηρόδρομο Αθηνών-Πειραιώς. Η ιστορική αναδρομή του άρθρου δηλαδή, ξεκινάει απο το 1894 απο προσωπικές μνήμες του συγγραφέα:

"...το δέ Νέον Φάληρον ήτο ανθηρά μικρά κηπούπολις με ωραίας επαύλεις, ώς ταύτα πάντα καλώς ενθυμούμαι"

Άρα το 1961 ο συγγραφέας ήταν τουλάχιστον 67 χρονών κι αν υποτεθεί οτι θυμάται την πλατεία του Νέου Φαλήρου απο παιδί 10 χρονών περίπου τότε μια πιο ακριβής εκτίμηση της ηλικίας θα ήταν τα 70-75 χρόνια. Το αναφέρω αυτό για δύο κυρίως λόγους: 1) Ο συγγραφέας έχει πεθάνει (αλλιώς είναι σήμερα >118 χρονών), 2) η εκτίμηση της ηλικίας έχει μια σημασία επειδή μέσα στο κείμενο αναφέρεται πως:

"...το προεκτεθέν διεξοδικόν Ιστορικόν του εξ ηλεκτρισμού εν Ελλάδι, το οποίον καλώς γνωρίζω εξ ιδίας αντιλήψεως, διότι ο πολύπλαγκτος 50ετής επιστημονικός και επιχειρηματικός μου βίος με έκανε να λάβω ενίοτε μέρος εκ του σύνεγγυς είς τας σχετικάς εξελίξεις"

Ένας δευτερεύοντας λόγος που το αναφέρω είναι επειδή ο κ. Ν. Φουντούλης ανήκει στην "τυχερή" εκείνη γενιά ανθρώπων που έζησαν για να δούν δύο παγκόσμιους πολέμους και, δώρο, έναν εμφύλιο και, δεν το ξέρει ακόμα αλλά σε 6 χρόνια απο τη δημοσίευση του άρθρου πιθανότατα να τον πρόλαβε και το πραξικόπημα του 1967.

Συνοπτικά, το άρθρο καλύπτει το ιστορικό του εξηλεκτρισμού της Ελλάδας μετά το τέλος του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου και προτάσεις για το πώς θα μπορούσε η κατάσταση να βελτοιωθεί σε αναλογία 5.5 σελίδες ιστορικό, 2.5 σελίδες προτάσεις.

Όπως και ο κ. Φ. Κρίσπης, έτσι και ο κ. Ν. Φουντούλης είναι μεγάλος άνθρωπος σε ηλικία, με μεγάλη πια τεχνική εμπειρία και φυσικά...Ού γαρ έρχεται μόνον, καθότι συνοδεύεται μετα της επάρσεως. Ενώ το άρθρο είναι ένας ιστορικός θησαυρός, οι πρώτες 4 παράγραφοι, το σημαντικό κομμάτι της εισαγωγής δηλαδή, δεν προετοιμάζουν τον αναγνώστη για το τι θα επακολουθήσει στις επόμενες 8-9 σελίδες αλλά αναλώνονται σε ένα "ποσό δίκιο έχω" το οποίο είναι περιττό σε άρθρο με αυτό το περιεχόμενο.

Αναφέρει οτι η αποστολή της Δ.Ε.Η, τουλάχιστον μετά τον πόλεμο, ήταν να παρέχει ενέργεια στις βιομηχανίες (που ΘΑ αναπτύσονταν) αλλά τελικά, κατέληξε να προσπαθεί να φέρει και στο μικρότερο χωριό....μια λάμπα:

"...η παραγόμενη υπο της Δ.Ε.Η.  Ηλ. Ενέργεια, αντί να διατεθή παραγωγικώς μέσω των ηλεκτροβόρων Βιομηχανιών, διατίθεται ήδη καταναλωτικώς είς την πρωτεύουσαν και είς τας επαρχίας, επι μεγίστη ζημία του κυρίου σκοπού, δι ον ιδρύθη και ο οποίος δεν είναι ο ηλεκτροφωτισμός της Χώρας αλλ' η παραγωγή ενέργειας δια την εκβιομηχάνισιν της Χώρας."

 

Πρίν εξοργιστείτε στο τέλος της προηγούμενης φράσης ("Δηλαδή τι εννοείς; Δεν έπρεπε να πάει το ρεύμα και στο μικρότερο χωριό;!;!;") επιτρέψτε μου να αναφέρω (απο το κείμενο) οτι υπάρχει τεχνικός και οικονομικός λόγος που αυτό δεν έπρεπε να γίνει τόσο σύντομα και (κυρίως) μέσω ενός κεντρικού δικτύου και αυτός ο λόγος είναι οι απώλειες κατα τη μεταφορά.

 "Όλα τα ανωτέρω καταλήγουν είς μεγάλας απώλειας κατα την διανομήν και είς κακόν βαθμόν λειτουργίας των Ηλ. Εργοστασίων, με συνέπειαν την αύξησιν του συνόλου του κόστους της παραγωγής και διανομής της Ηλ. Ενέργειας, είς την οποίαν δέον να προστεθούν τα εκ της τοιάυτης διασποράς προκαλούμενα, δυσανάλογα πρός την μικρήν σχετικώς κατανάλωσιν, γενικά και άλλα έξοδα της Δ.Ε.Η.". (επίσης, δείτε [2])

Αυτή η "λεπτομέρεια" έφερε μαζί της και άλλα τεχνικά προβλήματα, που διορθώθηκαν με λύσεις ανάγκης. Για κάθε λύση, γινόταν (και φυσικά πληρωνόταν) "μελέτη" απο "ειδικούς" και κάποια στιγμή η μελέτη έφτανε και στην υλοποίηση (ή τερατογέννεση, όπως το πάρει κανείς).

Ο λόγος που αποφάσισα να συμπεριλάβω αυτό το άρθρο εδώ, εκτός απο το ιστορικό (ίσως) ενδιαφέρον που έχει, ήταν το οτι μαζί με το άρθρο για την αγορά του υποβρυχίου Nordenfelt-1 (γεγονός απο το 1885), δείχνουν μια ιστορία Ελληνικής διαφθοράς που εκτίνεται πολύ πιο πίσω στο χρόνο απο τη νεότερη ιστορία που φαίνεται να είναι μόνο ένα μικρό κομμάτι της μεγαλύτερης εικόνας. Αυτό που επίσης φαίνεται είναι οτι κάποια πρότυπα εκμετάλευσης "...διαφόρων υπαναπτύκτων βιομηχανικώς και πολιτικώς χώρας ώς ήτο το Σουδάν, η Ελλάς κτλ..." είναι διαχρονικά:



"Διατελέσας κατά το 1928 ιδιαίτερος Τεχνικός Σύμβουλος του τότε αρμοδίου δια τον εξηλεκτρισμόν Υπουργού της Συγκοινωνίας αειμνήστου Αντ. Χριστομάνου, έσχον την ευκαιρίαν, εν συνεργασία μετά του αειμνήστου συναδέλφου Στυλιανού Στυλιανίδη, Μηχανικού ηλεκτρολόγου, να διαπιστώσω ότι:


α) Αι εγκαταστάσεις της Πάουερ [σημ: 1924] είχον χρεωθή κατα 120% υπεράνω των ανωτάτων τρεχουσών τιμών.


β) Ήσαν παλαιού δια την εποχήν τύπου, αναλίσκουσαι υπο την χαμηλήν δια την εποχήν πίεσην των 15 ατμ. άνθρακα τριπλοκοσκινισμένων του πανακρίβου τότε τύπου "Ναυαρχείου", τον οποίον προ καιρού είχον παύσει να καίουν τα πλοία του "Ναυαρχείου", διότι έκαιον πετρέλαιον.


γ) Οτι ενώ κατα τον αυτόν χρόνον το μέγα εν Βερολίνω Ηλ. Εργοστάσιον του Κλιμπεργκ έκαιεν ευτελούς αξίας κονιοποιημένον, ώς και σήμερον πανταχού γίνεται, άνθρακα, με κατανάλωσιν, και σήμερον έτι μη σοβαρώς μειωθείσαν, 400 γραμμ. άνθρακος κατα παραγόμενον χβω, το εργοστάσιον της Πάουερ του Αγ. Γεωργίου έκαιε περίπου εν χιλιόγραμμον πανακρίβου αγγλικού άνθρακος, ήτοι εξεπλήρου τον αντικειμενικόν σκοπόν της καρβουνοφαγίας, δια τον οποίον κατασκευάσθη."



Και αυτό είναι μόνο ένα περιστατικό που αναφέρεται στο κείμενο, τα υπόλοιπα, πολυάριθμα, περιστατικά είναι ακόμα πιο ωμά.

Το άρθρο κλείνει με μια όχι και τόσο αισιόδοξη πρόβλεψη οτι αυτή η κατάσταση θα έχει σαν συνέπεια τη συνεχή άνοδο του κόστους της ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα κυρίως επειδή:

"...οι οικονομοτεχνικοί αρμόδιοι ουδέποτε και επ' ουδενί λόγω ανακαλούν ληφθείσαν υπ' αυτών απόφασιν, έστω και αν η απόφασις αυτή άγη ευθέως πρός τον όλεθρον. Κατα τούτο υπερβαίνουν και αυτόν τον ιστορικόν πρό 65 ετών δράσαντα Άγγλον Ναύαρχον, τον γνωστόν εν τη ναυτική ιστορία ώς Ναύαρχον "Εκτελέσατε και βυθίσατε". Ούτως διατάξας, κατα την διάρκειαν γυμνασίων, τον ελιγμόν του πλοίου του στόλου του, όστις θα απέληγεν εις βύθισην της ναυαρχίδος του, και δεχθείς σήμα του διατασσόμενου, οτι η εκτέλεσης της διαταγής θα απέληγεν εις εμβολισμόν της ναυαρχίδος, απήντησεν: "Εκτελέσατε και βυθίσατε"

Κυρίες και κύριοι, απο τα βάθη του παρελθόντος... "Εξηλεκτρισμού Αστοχίαι Αι Συνέπειαι Και Η Θεραπεία Αυτών: Πρός Μιαν Κρατικήν Υδατικήν Πολιτικήν" Υπό Δ.Ν Φουντούλη, Πολ. Μηχανικού:

Σημειώσεις:
1: Το copyright των άρθρων ανήκει στα Τεχνικά Χρονικά.

2: Σχετικά με την ηλεκτροδότηση ή μή των χωριών, ο κ. Δ. Ν. Φουντούλης, αναφέρει πρός το τέλος της εργασίας, στο κομμάτι με τίτλο "Των αστοχιών συνέπειαι και τα εξ' αυτών διδάγματα":

"α) Να καταπαύση η αλόγιστος σπατάλη Ηλ. Ενέργειας χάριν της διαδόσεως των ηλ. πυγολαμπίδων εις τας χωρία μέσω του γενικού δικτύου διανομής Ηλ. Ενέργειας. Επειδή παρα ταύτα είναι εκπολιτιστική η ανάγκη της διαδόσεως του ηλεκτρισμού είς την ύπαιθρον, δέον να μελετηθή, ώς εγένετο αλλαχού, η κατα περιφερείας ή και τοπική έτι παραγωγή Ηλ. Ενέργειας υπο μικρών τοπικών υδατοπτώσεων και θερμικών εγκαταστάσεων, των οποίων τα εργοστάσια, πρός οικονομίαν δαπανών εκ προσωπικού, λειτουργούν αυτομάτως, ελεγχόμενα εξ αποστάσεως καθ΄ ομάδας, όπως τούτο γίνεται εν Γαλλία και αλλαχού (*)"

Ηλεκτρονικοί Αριθμοϋπολογιστές...

Με αφορμή τον θάνατο του Dennis Ritchie, μιλήσαμε εδώ για παλιές μηχανές με ονόματα όπως PDP-11 και GE-645 (i).

Σήμερα θα δούμε άλλη μια τέτοια μηχανή, λίγο πιο παλιά απο αυτές που προγραμμάτιζε ο Dennis Ritchie, την IBM-650! Θα μας μιλήσει για αυτή, ο κύριος Νικόλαος Αποστολάτος ο οποίος ήταν μαθηματικός και επιστημονικός βοηθός στο πολυτεχνείο του Μονάχου το 1961! Η εργασία του, μια σύντομη εισαγωγή στον προγραμματισμό των ηλεκτρονικών υπολογιστών, δημοσιεύτηκε στο Τεχνικά Χρονικά, στο τεύχος Μαρτίου - Απριλίου 1961 και ήρθε στα χέρια μου μετά απο ένα μεγάλο ταξίδι.


Μέσα σε 4 περίπου σελίδες ο κ. Αποστολάτος παρουσιάζει μια γενική εισαγωγή στον προγραμματισμό και ένα συγκεκριμένο (και ίσως γνώριμο :-) ) παράδειγμα επάνω στον IBM-650.

Το άρθρο είναι....παλιό. Είναι τόσο παλιό που τα σύμβολα του δεκαεξαδικού δεν είναι αυτά που έχεις συνηθίσει (ii) :-). Παρ' όλη όμως την ηλικία του άρθρου, η τελευταία παράγραφος της εισαγωγής περιγράφει με απλά και απίστευτα ακριβή λόγια το τι θα ακολουθήσει στα επόμενα 50 χρόνια. Διαφορετική ορολογία και σίγουρα διαφορετική τεχνολογία αλλά η αρχή παραμένει ίδια:

" Ο χειρισμός της μηχανής είναι θέμα απλό και μπορεί κανείς να τον μάθει σύντομα. Εκείνο το οποίο δημιουργεί δυσκολίες είναι η κατάρτιση του προγράμματος. Γι' αυτό, αμέσως μόλις χρησιμοποιηθεί ένα πρόγραμμα δεν πρέπει να καταστρέφεται επειδή μπορεί να χρησιμοποιηθεί και πάλι με νέα δεδομένα. Ο προγραμματιστής έχει στην διάθεση του μια βιβλιοθήκη προγραμμάτων τα οποία ή έχει μόνος κατασκευάσει ή τα έχει δανειστεί απο άλλους προγραμματιστές με τους οποίους οφείλει να συνεργάζεται. Όποτε λοιπόν θελήσει [ο προγραμματιστής] να κατασκευάσει κάποιο πρόγραμμα, καταφεύγει στην βιβλιοθήκη όπου πιθανώς μπορεί να βρεί το ζητούμενο πρόγραμμα. Πολλές φορές είναι δυνατόν να κατασκευαστεί ένα πρόγραμμα συναρμολογόντας άλλα επι μέρους προγράμματα"

Σε αυτό το άρθρο, εκτός απο τον IBM-650 αναφέρεται και ένας άλλος δεινόσαυρος, ο ILLIAC! Οι υπολογιστές ILLIAC χρηματοδοτήθηκαν και κατασκευάστηκαν απο το πανεπιστήμιο του Illinois στην Αμερική και ήταν απο τους πρώτους υπολογιστές εκτός του στρατού. Παρ' όλα αυτά δεν ήταν μια νέα σχεδίαση αλλά ήταν βασισμένος σε μια έκθεση που είχε συντάξει κάποιος κύριος John Von Neuman για τον διάδοχο του (πολύ δημοφιλούς ίσως) υπολογιστή ENIAC που θα ονομαζόταν EDVAC (iii). Ο κ. Αποστολάτος όμως δεν μας λέει ποιόν ακριβώς ILLIAC εννοεί αφού απλά αναφέρει:

"Ένα άλλο συνηθισμένο σύστημα είναι το δεκαεξαδικό στο οποίο χρησιμοποιούμε τα δέκα βασικά σύμβολα του δεκαδικού και έξι νέα (όπως κάνουμε στον Illiac του πανεπιστημίου του Illinois)".

Όμως, απο τη χρονολογία του άρθρου (1961), πιθανότατα εννοεί τον ILLIAC-1 ο οποίος φαίνεται να έχει και παρόμοιο τύπο μνήμης (μαγνητικό τύμπανο) με τον IBM-650.

International Business Machines....Όνομα και πράγμα!

Η φωτογραφία δεν προέρχεται απο την προσωπική μου συλλογή (!) αλλά απο το άρθρο του κ. Αποστολάτου.

Ο IBM-650, όπως φαίνεται και στη φωτογραφία του άρθρου, αποτελείται μόλις απο 3 ντουλάπες (!). Σύμφωνα με το σχετικό άρθρο της Wikipedia, αυτές είναι: Στα αριστερά η κεντρική υπολογιστική μονάδα, στα δεξιά η μονάδα εισόδου-εξόδου που ουσιαστικά αποτελείται απο ένα μηχάνημα που τρυπάει και διαβάζει κάρτες (!) και στο πίσω μέρος του, η μεγαλύτερη ντουλάπα απο όλες.....το τροφοδοτικό!

Τα μηχανήματα εκείνης της εποχής χρησιμοποιούνταν για να λύνουν κυρίως μαθηματικά προβλήματα είτε αυτά ήταν του στρατού (τροχιές βλημάτων, πυραύλων, παιχνίδια πολέμου, κλπ), είτε ακαδημαϊκά (γενική έρευνα) είτε ιδιωτικών επιχειρήσεων και του κράτους (προβλήματα βελτιστοποίησης, καταμέτρησης, αρχειοθέτησης, λογιστηρίου, κλπ). Κάτι επεξεργασίες εικόνας και video, παιχνίδια, γραφικά, κουλτούρα, lifestyle, e-Απ'Όλα, i-Περισσότερα ήρθαν πολύ αργότερα (μόλις εχθές...σε γεωλογικό χρόνο (!)). Γι' αυτό το λόγο η ανάλυση περιλαμβάνει μόλις 4 βήματα: 1) Μαθηματική διατύπωση, 2) Aριθμητική μέθοδο, 3) Aλγόριθμο και 4) Yπολογιστικές εντολές.

Οι υπολογιστικές εντολές, είναι ακριβώς αυτό.....υπολογιστικές εντολές, ακριβώς όπως θα τις καταλάβαινε ένα μηχάνημα. Παρ' όλο που ο κ. Αποστολάτος, υπονοεί οτι οι εντολές που χρησιμοποιεί ο IBM-650 προέρχονται απο μια γλώσσα γενικού προγραμματισμού, στην πράξη μάλλον εννοεί κάποια γλώσσα μηχανής με ένα γενικό ρεπερτόριο που είχε αναπτυχθεί στα εργαστήρια της Bell και σε εκείνο το σημείο κάνει το εξής καταπληκτικό σχόλιο:

"Πολλές προσπάθειες έχουν γίνει για την εξέυρεση ενός ενιαίου τρόπου προγραμματισμού ο οποίος να ισχύει για όλες τις μηχανές Βλέπε, A.J Perlis, K. Samelson, Report on the algorithmic  language ALGOL, Num. Math.1 (1959) S. 41-60".

Οι προσπάθειες....συνεχίζονται!

Ο προγραμματιστής σε αυτή τη περίπτωση λοιπόν είναι και μεταγλωττιστής ή αλλιώς compiler, ο οποίος μεταγλωτίζει τις προτάσεις απο την φυσική γλώσσα ("Θέσε τη μεταβλητή Α ίση με το μηδέν") στη γλώσσα της μηχανής ("0 400 201 203"). Υπάρχει μια διάκριση εδώ. Οι γλώσσες προγραμματισμού που επιτρέπουν σε ένα προγραμματιστή να εκφράσει ένα πρόγραμμα με όσο το δυνατόν πιο "φυσική" γλώσσα κατατάσονται στις "υψηλού επιπέδου" ενώ οι γλώσσες που αναγκάζουν τον προγραμματιστή να εκφράσει ένα πρόγραμμα όσο το δυνατόν πιο κοντά στη μορφή που θα το επεξεργαστεί η μηχανή κατατάσονται στις "χαμηλού επιπέδου". Προφανώς η γλώσσα που χρησιμοποιείται εδώ είναι ήδη "χαμηλού επιπέδου"....Εκτός και αν υπάρχει το επόμενο επίπεδο όπου ανοίγουμε τη ντουλάπα και βραχυκυκλώνουμε ακροδέκετες στις λυχνίες ή μαγνητίζουμε το τύμπανο όπως "προγραμμάτιζαν" παλιά τις λατέρνες!

Το παράδειγμα που διαλέγει ο κ.Αποστολάτος, χρησιμοποιείται μέχρι σήμερα....Να υπολογιστεί η τετραγωνική ρίζα του a > 0 με την μέθοδο των διαδοχικών προσεγγίσεων του Newton σε 6 προσεγγιστικά βήματα. Το πρόγραμμα.....που λύνει το πρόβλημα.....είναι αυτό:

100: 0  400 201 203
101: 4  201 202 301
102: 1  202 301 302
103: 4  302 203 202
104: 0  100 006 101
105: 0  410 202 202

Όπου ο πρώτος αριθμός πρίν την άνω και κάτω τελεία είναι ο αριθμός της γραμμής του προγράμματος.

Κυρίες και κύριοι...Νίκου Αποστολάτου: Ο Προγραμματισμός Των Ηλεκτρονικών Αριθμοϋπολογιστών:

Σημειώσεις:
*) Το Copyright των άρθρων ανήκει στα "Τεχνικά Χρονικά".


i):  Δεν είχα την "τύχη" να δουλέψω σε τέτοια μηχανήματα όμως η τεχνική ιστορία έχει κάποιο ενδιαφέρον (Να εδώ άλλο ένα παράδειγμα). Γνωρίζοντας τη,μπορεί να καταλάβεις καλύτερα τι είναι "καινούριο" και "πρωτότυπο" αλλά και τις ανάγκες που οδήγησαν σε κάποιες λύσεις και το συγκεκριμένο πρόβλημα που προσπαθούσε να λύσει ο δημιουργός τους. Έχω την εντύπωση οτι αυτό ίσως βοηθάει στην κατανόηση και την εκτίμηση τους.


ii): Τα σύμβολα του δεκαεξαδικού συστήματος διεθνώς είναι 0,1,2,3,4,5,6,7,8,9,A,B,C,D,E,F. Το δεκαεξαδικό σύστημα είναι πολύ βολικό για να εκφράσεις αριθμούς που χρησιμοποιούνται απο υπολογιστές, η πλειονότητα των οποίων λειτουργούν στο δυαδικό σύστημα και το μικρότερο στοιχείο δεδομένων που μπορούν να καταλάβουν είναι το byte. Ένα byte αποτελείται απο 8 δυαδικά σύμβολα (00001010) ή απλά 2 δεκαεξαδικά σύμβολα (0Α). Περισσότερες λεπτομέρειες, εδώ.


iii) Το όνομα της αρχιτεκτονικής έχει μείνει μέχρι σήμερα σαν Von Neumann παρ' όλο που οι κύριοι υπεύθηνοι για την αρχιτεκτονική του συστήματος ήταν οι κύριοι John Mauchley και Presper Eckert. Εκτός απο το υλικό της Wikipedia για αυτά τα συστήματα, υπάρχει και ένα καταπληκτικό βιβλίο με περισσότερες λεπτομέρειες για τα υπολογιστικά συστήματα εκείνης της εποχής με τον τίτλο Electronic Brains: Stories from the dawn of the computer age του Mike Hally το οποίο διαβάζεται με μια ανάσα!

Πώς Θα Ευημερήσωμεν Ταχέως;

Φέτος το καλοκαίρι, μετά απο ένα δυσάρεστο γεγονός, πέσανε στα χέρια μου κάτι παλιά τεύχη απο τα "Τεχνικά Χρονικά". Ήταν μέσα σε κάτι ντουλάπια, για τα οποία είχα βρεί τόσες πολλές φορές το μπελά μου όταν ήμουν (πολύ) μικρός που αργότερα, είχα παραιτηθεί απο κάθε προσπάθεια να μάθω τι κρυβόταν εκεί μέσα.

Τελικά τα ντουλάπια, ήταν γεμάτα βιβλία. Κάποια λεξικά, κάποια μυθιστορήματα κάτι τεχνικά βιβλία και 19 τεύχη των "Τεχνικών Χρονικών" που καλύπτουν μια περίοδο ανάμεσα στο 1961 - 1963.

Τα "Τεχνικά Χρονικά" ήταν (και είναι) η επιστημονική έκδοση του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος (ΤΕΕ) και έχουν κάποιο γενικό ενδιαφέρον γιατί συνήθως δημοσιεύονται εργασίες που έχουν να κάνουν με τον Ελληνικό χώρο. Σήμερα υπάρχουν κάποια τεύχη τους online, αλλά η ύλη τους πλέον είναι περιορισμένη κυρίως στις επιστημονικές εργασίες. Τα παλιά τεύχη (απ' όσο μπορώ να καταλάβω απο το δείγμα που έχω) είχαν και ενημερωτικό χαρακτήρα. Σε κάθε τεύχος υπήρχαν άρθρα όπως "Ελληνικά τεχνικά νέα", "Τεχνικά νέα του εξωτερικού", διαφημίσεις για διάφορα σχετικά προϊόντα αλλά και άρθρα με την άποψη κάποιων ανθρώπων για θέματα της επικαιρότητας. Ήταν δηλαδή ένα έντυπο με το οποίο μπορούσαν οι μηχανικοί και λοιποί επιστήμονες της εποχής να επικοινωνούν και να ενημερώνονται για θέματα της δουλειάς τους.

Δεν βρήκα ένα τεύχος που να ήταν βαρετό...Όλα τα άρθρα, τεχνικά και μή είχαν κάτι να πούν και αυτό που βρήκα πραγματικά εντυπωσιακό ήταν η ποικιλία της θεματολογίας. Υπολογισμοί κτηρίων, προγραμματισμός των ηλεκτρονικών αριθμομηχανών (!), εξώρυξη συράγγων, αιολική ενέργεια, βαριά βιομηχανία, ενεργειακά θέματα, διαστημικά θέματα (i) (σχετικότητα και μέτρηση του χρόνου, η επιστροφή των βλημάτων στην ατμόσφαιρα) , αποτυπώσεις ανασκαφών και παλαιών κτηρίων, θέματα πολεοδομίας και αποκέντρωσης (ειδικά για την Αθήνα....απο το 1961) αλλά και παρουσιάσεις νέων (για την εποχή) υπολογιστικών ή άλλων μεθόδων. Ένας εκπληκτικός θησαυρός...

Βέβαια οι εκπλήξεις, δεν σταμάτησαν στα τεχνικά άρθρα (δυστυχώς...κατα κάποιο τρόπο). Γιατί όπως είπαμε, υπήρχαν και άρθρα με "απόψεις" μεγάλων, σε ηλικία, ανθρώπων (απ' όσο μπορώ να καταλάβω τουλάχιστον) με πολλά χρόνια εμπειρίας στη δουλειά τους που εκείνη την εποχή, περιέγραφαν καταστάσεις, έγραφαν τις ανησυχίες τους και έκαναν τις εκτιμήσεις τους για πράγματα που ακόμα και 50 χρόνια μετά, εξακολουθούν να είναι επίκαιρα.

Ένα απο αυτά τα άρθρα είναι αυτό του κ. Κ. ΦΡ. Κρίσπη, μηχανολόγου ηλεκτρολόγου και τέως προέδρου του Τ.Ε.Ε.

Πρίν παραθέσω το άρθρο, θα ήθελα απλά να πώ οτι δεν γνωρίζω σε τι κατάσταση βρισκόταν η Ελλάδα του 1950-1960. Δεν ξέρω ποιός ήταν κυβέρνηση, ποιά ακριβώς ήταν τα πραγματικά προβλήματα και ποιά ήταν η οικονομική κατάσταση. Δεν ξέρω κάν, ποιός ήταν ο κ. Κρίσπης, οπότε ίσως (!ΙΣΩΣ!) κάποιος να βγεί και να αρχίσει να μου πετάει κακάσχημους σκελετούς απο τη ντουλάπα του...Γι' αυτό, δηλώνω απο τώρα την άγνοια μου.

Απο όσο μπορώ να κρίνω απο το άρθρο, ο κ. Κρίσπης δεν προσπαθεί να χαϊδέψει τα αυτιά κανενός (ειδικά όταν ο πρόλογος στο άρθρο του είναι αυτός που είναι...). Δεν φαίνεται να έχει κομματικά κίνητρα για αυτά που γράφει. Πιθανότατα είχε πρόσβαση στα πραγματικά δεδομένα της εποχής (ειδικά αμέσως μετά τον πόλεμο) και έχει δουλέψει με αυτά. Σε κάποιο σημείο, πέφτει στην παγίδα της έπαρσης....όμως όταν είσαι 60-65 χρονών, έχεις κάνει τόση δουλειά και τη βλέπεις να αγνοείται εντελώς για υποδεέστερες λύσεις που δεν έχουν σχέση με τη πραγματικότητα, ίσως η έπαρση να είναι το μοναδικό πράγμα που σου έχει απομείνει....Την ίδια στιγμή όμως, παραδέχεται οτι σε κάποιες εκτιμήσεις έπεσε έξω. Νομίζω οτι αυτό είναι ένα σημαντικό χαρακτηριστικό.

Δεν ξέρω τι να πρωτοκρατήσω απο αυτό το άρθρο...Ίσως την ημερομηνία: Φεβρουάριος 1961...

Σημειώσεις: 
i. Aς μην ξεχνάμε οτι τότε στην Αμερική, εξελισσόταν γοργά το πρόγραμμα Apollo