Στον Πηγεμό Για Το...Vancouver

Μές τη ζωή, δρόμοι ανοίγονται σωρό

κι όποιον γουστάρεις τον τραβάς κι όπου σε βγάλει

Μα είναι κι ένα μονοπάτι πονηρό

που πάει ντουγρού, στη κατηφόρα τη μεγάλη

Το Μονοπάτι

Στίχοι: Γιώργου & Χρήστου Γιαννακόπουλου, Αλέκου Σακελάριου

 Ποιό είναι το μονοπάτι της μικρότερης απόστασης / ελάχιστης προσπάθειας, ώστε ο τρόπος ζωής στο Karachi του Πακιστάν να μετασχηματιστεί σε αυτόν του Βανκούβερ του Καναδά; Ποιός είναι ο δρόμος με τις λιγότερες μεταρρυθμίσεις;

Το σημερινό κείμενο αναφέρεται στις επιλογές και τις συνέπειες τους αλλά βγήκε λίγο μεγάλο :-/ Γι' αυτό είναι χωρισμένο σε 4 ενότητες: Στο Mουσείο, Οι αριθμοί, Οι εικόνες και...Choose life, choose a job, choose a carreer....

Μπορείτε να τις διαβάσετε ξεχωριστά ή όλες μαζί. Οι πιο ανυπόμονοι μπορείτε πάντα να αναφερθείτε στην πολύ πιο σύντομη έκδοση που υπάρχει στο BuzzData.

Πρίν συνεχίσω με τις απαντήσεις στις παραπάνω ερωτήσεις θα ήθελα να γράψω δύο λόγια για το ποιά ήταν η αφορμή που καταπιάστηκα με αυτό το θέμα στα τελευταία τρία κείμενα.

Στο Μουσείο...
Το 2008, πήγα μια βόλτα στο Βρετανικό Μουσείο. Η (μόλις) 29η φωτογραφία που έβγαλα εκεί, δεν ήταν η Ροζέτα ή τα μάρμαρα του Παρθενώνα, αλλά αυτό εδώ το πόστερ:

Το ένα απο τα δύο πόστερ του Βρετανικού μουσείου που αναφέρονταν στον πόλεμο του Ιράκ, τις επιπτώσεις του στη παράδοση της χώρας. Οι 3/5 λεζάντες των φωτογραφιών απο αριστερά πρός τα δεξιά: "Το στρατόπαιδο στον αρχαιολογικό χώρο της Βαβυλώνας", " 'Πλιατσικαδόροι' (looters) στον αρχαιολογικό χώρο της 'Isan' (;)", "Η εκκλησία Al-Askari στη πόλη Samarra, πρίν και μετά τον...βομβαρδισμό". 
Οι δύο τελευταίες εικόνες στα δεξιά αναφέρονται στη βοήθεια που παρείχε το Βρετανικό Μουσείο σε Ιρακινούς αρχαιολόγους (υπο τη μορφή εκπαίδευσης) και δείγμα ενός αρχαίου ευρύματος.
Η φωτογραφία προέρχεται απο τη προσωπική μου συλλογή.

Το 2008 ο πόλεμος στο Ιράκ μέτραγε ήδη 5 χρόνια και τα μέσα είχαν φροντίσει να μας πληροφορήσουν αναλόγως για την, πάντα φρέσκια και αγέραστη αγριότητα του με βιντεσκοπημένους αποκεφαλισμούς, βιντεοσκοπημένες επιχειρήσεις αυτοκτονίας και διάφορα αναμνηστικά βίντεο απο "εκείνη τη φορά που αμολήσαμε ένα χέλφάϊ(α)ρ και έφερε κάτω το μισό σύμπαν...κατα λάθος".

Αργότερα, έκαναν την εμφάνιση τους και άλλα βίντεο, δείχνοντας ζημιές στα εκθέματα του μουσείου της Βαγδάτης[1] και αποκαϊδια στην Εθνική Βιβλιοθήκη (στην Βαγδάτη) που είχε την κακή τύχη να έχει χτιστεί απέναντι ακριβώς απο το υπουργείο άμυνας (...εδώ δεν θα τη πειράξει κανένας!).

Καθόμουν λοιπόν εκεί και χάζευα το πόστερ αυτό και το διπλανό (που δεν μπορούσα να το φωτογραφήσω) με σουρεαλιστικές σκηνές απο αδιάφορα άρβυλα να ανεβοκατεβαίνουν στα Ιρακινά "μάρμαρα" και κοντέηνερ εγκατεστημένα μέσα σε αρχαιολογικούς χώρους στη Βαβυλώνα και αναρρωτιόμουν, πώς ήταν δυνατόν, η πόλη που ήταν μια φορά κι ένα καιρό το κέντρο του κόσμου και της διανόησης να έχει φτάσει σήμερα σε αυτή την ανυπόφορη κατάσταση.

Και πώς, αν θα ήταν ποτέ δυνατόν να το βάλει νούς ανθρώπου, πώς θα μπορούσε μια λαμπερή υπερσύγχρονη πόλη του σημερινού, του τρέχοντος, του ακλονήτου, του δικού μας υπερσύγχρονου και υπερσυνδεδεμένου τωρινού τρισευτυχισμένου κόσμου να βρεθεί σε μια παρόμοια κατάσταση στο μέλλον, όταν αδιάφορα άρβυλα θα κατουρούν και θα βλαστημάνε τη τύχη τους εκεί που σήμερα άνθρωποι προσεύχονται και θυμούνται τους νεκρούς τους και κλέφτες θα εμπορεύονται πανάκριβα μνημεία που σήμερα εγκαινιάζονται;

Τράβηξα δύο άξονες κι έβαλα πάνω δεξιά τη Νέα Υόρκη και κάτω αριστερά τη Βαγδάτη. Στο περιθώριο, άφησα τη σημειώση "Αθήνα;; -->"... Quo Vadis ρε Αθήνα;

Οι Αριθμοί...

Αυτές οι σκέψεις ήταν το κίνητρο που με έκανε να ασχοληθώ με τα δεδομένα που παραχωρήθηκαν απο την EIU στο BuzzData με αφορμή τον διαγωνισμό  Best City Contest 2012 αμέσως μόλις έγιναν διαθέσιμα. Απο τα πρώτα διαγράμματα που έδειχναν την απόσταση της Αθήνας απο άλλες πόλεις, μέχρι τον χάρτη και την έννοια της απόστασης που είδαμε στο προηγούμενο κείμενο και στη κατάληξη σήμερα με τα μονοπάτια και τις διαδρομές μέσα σε αυτό το χάρτη.

Έχοντας εξηγήσει την έννοια της απόστασης ώς εδώ και το πως μπορούμε να τη χρησιμοποιήσουμε για να "δούμε" πολυδιάστατες ποσότητες, είναι καιρός να κάνουμε το επόμενο...βήμα.

Μπορούμε πολύ απλά να ξεκινήσουμε απο μια πόλη και να μεταβούμε σε μια άλλη μέσω μιας σειράς όσο το δυνατόν μικρότερων αλμάτων πρός τους πιο κοντινούς προορισμούς. Για λόγους που εξηγούνται στο [2] δεν θα εξετάσουμε όλους τους προορισμούς αλλά μόνο τους 5 πιο κοντινούς για κάθε πόλη.

Τα μονοπάτια που θα προκύψουν δείχνουν τον δρόμο της μικρότερης προσπάθειας που πρέπει να καταβάλουν οι πόλεις για να μετακινηθούν στους δείκτες τις EIU πρός πιο ευνοϊκές θέσεις.

Ας δούμε μερικά μονοπάτια τα οποία προκύπτουν ξεκινόντας απο μια πολή και προσπαθόντας να φτάσουμε σε μια άλλη διανύοντας τη μικρότερη απόσταση.

Το μονοπάτι για τη διαδρομή Karachi -Vancouver έχει ώς εξής:

Karachi, 

Abidjan, Colombo, Ho Chi Minh City, Hanoi, Casablanca, Cairo, Istanbul, Bogota, Quito, Asuncion, Warsaw, Santiago, Buenos Aires, Los Angeles, Chicago, Atlanta, Washington DC, Paris, 

Vancouver

Συνολική απόσταση κατα μήκος του παραπάνω μονοπατιού: 71.5792 μονάδες απόστασης

Ενώ η διαδρομή Αθήνα - Vancouver έχει ώς εξής:

Athens, 

Taipei, Lexington, Cleveland, Detroit, Atlanta, Washington DC, Paris, 

Vancouver

Συνολική απόσταση κατα μήκος του μονοπατιού: 21.9838 μονάδες απόστασης

Παρατηρήστε εδώ οτι το Atlanta, Washington DC, Paris, Vancouver, μένει το ίδιο και στις δύο διαδρομές. Το θέμα δηλαδή είναι να προσεγγίσει μια πόλη όσο το δυνατόν πιο γρήγορα την "ευθεία οδό".

 Οι αριθμοί αυτοί απο μόνοι τους δίνουν μια εικόνα για το μέγεθος της προσπάθειας που θα χρειαζόταν για να μετασχηματιστεί μια πόλη σε μια άλλη αλλά ο τρόπος που υπολογίζεται μπορεί να τοποθετήσει δύο πόλεις στην ίδια απόσταση ενώ η κατάσταση στην οποία βρίσκονται να είναι πολύ διαφορετική. Με άλλα λόγια, σε απόσταση 10 μπορεί να βρεθεί μια πόλη που διαφέρει σε 2 δείκτες αλλά και μια πόλη που διαφέρει σε 20...Ανταποκρίνονται αυτά τα στοιχεία σε συγκρίσιμους τρόπους ζωής; ...Πώς μπορεί αυτή η παρατήρηση να συμπεριληφθεί στη κατάταξη;

Αυτό μπορεί να γίνει αλλάζοντας την έννοια της απόστασης και χρησιμοποιόντας μια "μεζούρα" η οποία κατατάσει τις πόλεις με βάση το πόσους δείκτες έχουν διαφορετικούς μεταξύ τους και άρα με το πόσες μεταρρυθμίσεις "απέχουν" απο τις γειτονικές τους πόλεις.

Αυτή η έννοια της απόστασης λέγεται "Hamming" απο τον κύριο που σκέφτηκε τη δυαδική της έκδοση[3]. Μια δοκιμή θα σας πείσει: Ας υποθέσουμε οτι μια πόλη έχει δείκτες 1,1,1 και μια άλλη 2,2,2. Η απόσταση τους κατα τον Ευκλείδη είναι φυσικά 1.7320, η απόσταση τους όμως κατα Hamming είναι 3.0000 γιατί τα δύο σύνολα των αριθμών διαφέρουν και στα τρία στοιχεία τους.


Για τις παραπάνω περιπτώσεις:

Karachi - Vancouver: 30 Διαφορετικοί δείκτες
Athens - Vancouver  : 26 Διαφορετικοί δείκτες

Άρα λοιπόν, παρ' όλο που η απ' ευθείας απόσταση ανάμεσα στο Karachi και το Vancouver είναι 16.5831, η άμεση κάλυψη της θα απαιτούσε την αλλαγή 30 δεικτών μονομιάς και άρα ένα πολύ μεγάλο απόθεμα πόρων [4,5]

Παρ' όλα αυτά, η μεγαλύτερη διαδρομή με συνολικό μήκος 71.5792 εμπλέκει 19 μεταβάσεις και άρα περίπου 30 / 19 = 1.57 μεταρρυθμίσεις ανα βήμα...Ένας πιο λογικός ίσως στόχος για τον εκάστοτε δήμαρχο.

Παρομοίως, η Αθήνα απαιτεί ένα συγκρίσιμο αριθμό μεταρρυθμίσεων (26) για να προσεγγίσει το Vancouver μέσω της οδού της ελάχιστης προσπάθειας και απέχοντας μικρότερη (ευθεία) απόσταση απο το Karachi (5.9160) απαιτεί 26/9 ~ 2.8888 μεταρρυθμίσεις ανα βήμα.

Οι Εικόνες...
Συνδιάζοντας τις εκφράσεις των δύο αποστάσεων μπορούμε να κινηθούμε ανάμεσα στις πόλεις, πηγαίνοντας ΚΑΙ πρός την πιο κοντινή πόλη ΚΑΙ πρός την πόλη με τις λιγότερες μεταρρυθμίσεις. Έτσι, η κατάταξη τους μπορεί να γίνει μέ βάση την απόσταση τους απο το Vancouver ή την κάθετη θέση μιας πόλης στο διάγραμμα που δείχνει απλά πόσο μακριά είναι μια οποιαδήποτε πόλη απο την πόλη με την καλύτερη βαθμολογία.

Αστική Αποστασιοποίηση. 

Το γράφημα δημιουργήθηκε με το graphviz και αποτέλεσε μέρος της συμμετοχής στο διαγωνισμό BestCityContest του Buzzdata και της EIU.

Αυτή η έννοια της κατάταξης σε επίπεδα ή ζώνες αποστάσεων, μαζί με την ιδέα οτι οι δήμαρχοι των πόλεων προσπαθούν (ή τουλάχιστον θέλω να πιστεύω οτι προσπαθούν) με τις επιλογές και τη διαχείρηση που κάνουν να "σπρώξουν" τις πόλεις τους πρός ένα καλύτερο τρόπο διαβίωσης ενέπνευσαν και τη προσπάθεια να απεικονιστούν αυτά τα δεδομένα στις 3 διαστάσεις.

Οι παρακάτω εικόνες ΔΕΝ έχουν σχέση με τον μύθο του Σύσιφου (μήπως θα έπρεπε; ). Στο ρόλο του "φιλόδοξου δημάρχου" που σ(μ)πρώχνει την πόλη του πρός το πρότυπο του Vancouver είναι η αφεντιά μου....Λίγο thresholdαρισμένη και δισδιάστατη βέβαια...αλλά ίσως καλύτερα έτσι!

Το πρόβλημα με αυτές τις απεικονίσεις και ο λόγος που παρ' όλο που τις έφτιαξα δεν τις υπέβαλα στο διαγωνισμό ήταν οτι είχαν πολλά διακοσμητικά στοιχεία που δεν προσέθεταν κάτι στην εικόνα.

Μερικές μικρές τεχνικές λεπτομέρειες: Η απεικόνηση δημιουργήθηκε στο Blender. Τα γράμματα απάνω σε κάθε marker είναι billboards και ακολουθούν την κάμερα για να είναι (όσο το δυνατόν περισσότερο) ευανάγνωστα. Ο προσανατολισμός της φιγούρας του κάθε marker γίνεται αυτόματα πρός την πόλη που υποτίθεται οτι προσπαθεί να μεταβεί και αν ένα αντικείμενο μετακινηθεί απο τη θέση του, όλα τα υπόλοιπα θα αλλάξουν προσανατολισμό ανάλογα Όλες οι παρακάτω εικόνες προέρχονται απο τη προσωπική μου συλλογή.

Η ιδεατή περίπτωση θα ήταν το μέγεθος της σφαίρας και το μέγεθος της φιγούρας να ανταποκρίνονται σε κάποια ποσότητα έτσι ώστε ο θεατής με μια ματιά να απορροφά όσο το δυνατόν περισσότερες πληροφορίες.

Για παράδειγμα θα μπορούσε το μέγεθος της  φιγούρας, που οδηγεί τη σφαίρα (που οδηγεί την εξέλιξη μιας πόλης), να αντικατοπτρίζει τους οικονομικούς (ή άλλους) πόρους που έχει στη διάθεση της μια πόλη και αναλόγως, το μέγεθος της σφαίρας να αντικατοπτρίζει τις υποχρεώσεις που έχει αυτή η πόλη ή η χώρα στην οποία ανήκει η πόλη (για παράδειγμα το χρέος της ή τα έξοδα συντήρησης)...

Έτσι ώστε να καταλαβαίνει κανείς, οτι ναι μέν δυο οποιεσδήποτε πόλεις βρίσκονται στο ίδιο σκαλοπάτι, αλλά η προσπάθεια για να ανέβουν στο επόμενο δεν είναι ίδια για όλες συναρτήσει άλλων παραγόντων (πολιτικών, οικονομικών, κοινωνικών ή άλλων).

Choose life. Choose a job. Choose a career...

Trainspotting - Irvine Welsh

Αν υποθέσουμε οτι όλες οι μεταρρυθμίσεις απαιτούν την ίδια προσπάθεια, τότε θα μπορούσαμε να πούμε οτι αν ο κάθε δήμαρχος εστιαζόταν κάθε χρόνο να βελτοιώσει ΕΝΑ δείκτη σε 20-30 χρόνια και το Καράτσι αλλά και η Αθήνα θα μπορούσαν να έχουν ένα πολύ διαφορετικό τρόπο ζωής απο αυτόν που έχουν σήμερα...

Υποτίθεται βέβαια οτι, οι υπόλοιπες πόλεις θα παραμείνουν σταθερές όσο μια πόλη βελτοιώνεται, κάτι που δεν μπορεί να ισχύει για μεγάλο χρονικό διάστημα. Αν όλες οι πόλεις "σκεφτούν" με τον ίδιο τρόπο, τον επόμενο χρόνο το πεδίο των αποστάσεων θα έχει αλλάξει και μακροπρόθεσμα θα πρέπει και η EIU να αλλάξει και τον τρόπο που βαθμολογεί τις πόλεις γιατί όλες θα αρχίσουν να έχουν την ίδια (πολύ καλή) βαθμολογία ή θα αρχίσουν να συγκετρώνονται τόσο πολύ γύρω απο συγκεκριμένα σημεία του πεδίου που η "μεζούρα" θα χρειαζόταν ανα-βαθμονόμηση για να γίνει πιο ακριβής.

Δυστυχώς όμως, οι δείκτες της EIU, δεν απαιτούν την ίδια προσπάθεια...Και σε αυτό το σημείο ο συλογισμός περνάει σε δύο άλλες ωραίες ερωτήσεις οι οποίες έχουν να κάνουν με το ποιά είναι η "ενέργεια" μιας πόλης για αλλαγή;;;

Και, λαμβάνοντας υπ όψην την "ενέργεια" της πόλης πώς θα μπορούσε να οριστεί το σημείο της μη αναστρέψιμης καταβολής;;; Το σημείο δηλαδή πέρα απο το οποίο, η "ενέργεια" που έχει μια πόλη δεν μπορεί να την κρατήσει ούτε κάν στην ίδια βαθμολογία και απο εκεί και πέρα αρχίζει μια φθορά, μια καταβολή, μια......κατηφόρα.

Αυτές οι ερωτήσεις περιλαμβάνουν μέσα και οικονομικούς δείκτες με τους οποίους δεν είμαι και πολύ εξοικειωμένος. 'Ολο και κάτι θα βρίσκεται στα δεδομένα της τράπεζας του κόσμου αλλά αν θέλετε, διαφωτείστε ελεύθερα στα σχόλια (!).


Τέλος και για όσους αναρρωτήθηκαν στο μεταξύ..."Καλά όλα αυτά ρε ΑΑ, αλλά δεν μας είπες, η Χαλκίδα που είναι σε όλα αυτά τα γραφήματα;;;"...

Η Χαλκίδα.......(κακοήθεις χαρακτήρες).......είναι off the scales!!!

Σημειώσεις:
[1] : Για αρκετό καιρό, παρακολουθόντας kυρίως το BBC είχα την εντύπωση πως το μουσείο της Βαγδάτης είχε λεηλατηθεί συστηματικά. Άλλη μια...Παράπλευρη Απώλεια. Παρ' όλα αυτά, το άρθρο της wikipedia, αναφέρει οτι το μουσείο είχε ήδη έτοιμο σχέδιο έκτακτης ανάγκης απο...τον προηγούμενο πόλεμο, οπότε τα σημαντικότερα αρχαία ευρήματα ήταν ήδη ασφαλισμένα όταν έφτασαν τα...χειρότερα.


[2] : Εδώ βέβαια θα πρέπει να πούμε οτι ανάλογα με το πόσο γρήγορα αυξάνεται η απόσταση μιας πόλης με τις άλλες (αθροιστική απόσταση), ίσως υπάρχει ένα φυσιολογικό κατώφλι πέρα απο το οποίο η απόστασεις αυξάνονται πάρα πολύ γρήγορα και δεν υπάρχει λόγος να θεωρηθούν κοντινές...Τέτοιο σαφές κατώφλι δεν υπήρχε στα συγκεκριμένα δεδομένα....Έτσι αντί να συμπεριλάβουμε όλες τις πόλεις, συμπεριλαμβάνουμε μόνο τις 5 πιο κοντινές (Το 5 εδώ είναι μια αυθαίρετη επιλογή).


[3] : Και στα Ελληνικά βέβαια...Χαμίνγκια Απόσταση (χωρίς αμφιβολία....και φυσικά απο εκεί βγαίνει και η Πλατεία Χάμινγκος).


[4] : Η ευθεία γραμμή είναι ο συντομότερος δρόμος, αλλά ο συντομότερος δρόμος είναι  και ο πιο "ακριβός" (!)


[5] : Μέγιστη απ' ευθείας απόσταση δεικτών που μπορούν να έχουν δύο πόλεις: 25.2982

Δια-Διαστασιακή Περιήγηση...

 "... μπορούμε, με μια πολύ όμορφη τεχνική, να φέρουμε όλες αυτές τις πόλεις και τις πληροφορίες για τις μεταξύ τους αποστάσεις σε μια και μόνο, δισδιάστατη εικόνα. Αυτό όμως θα το δούμε στο επόμενο κείμενο, πολύ σύντομα!"

Κάθε φορά που προσπαθείς να βάλεις τα πράγματα σε μια σειρά, ο θεός (και συγγραφέας του "Απο την τάξη στο χάος κι εμπλοκή: Πώς να δημιουργήσετε το δικό σας σύμπαν σε 3.1415928 απλά βήματα" εκδόσεις Έρεβος), απελευθερώνει μια πιρουνοβόμβα στο δικό σου μικρό προσωπικό σύμπαν και σε κάνει να νιώθεις σα να προσπαθείς να τρέξεις τα 100 μέτρα σε 8 δευτερόλεπτα βυθισμένος σε μια πισίνα γεμάτη μέλι.

Αυτός ίσως να είναι ένας πιο περίπλοκος τρόπος για να περιγράψω τι έχει συμβεί μέσα σε αυτές τις 40 ημέρες απο το προηγούμενο κείμενο και το πώς είναι δυνατόν αυτό το διάστημα να χαρακτηριστεί "πολύ σύντομα!", αλλά πιστέψτε με, βλέποντας τα πράγματα απο τη δική μου σκοπιά, η παραπάνω εξήγηση φαντάζει απίστευτα λογική! Όπως είχε πεί και ο Προμηθέας της υπέρτατης γνώσης (γνωστός και ως Murphy) "Αν ξέρεις οτι κάτι μπορεί να πάει "στραβά" (ή τέλος πάντων, λιγότερο ευνοϊκά) και δεν προετοιμαστείς για αυτό....Τότε αυτό θα πάει στράβα (έστω και αν η πιθανότητα για αυτό το ενδεχόμενο φαινόταν πάρα πολύ μικρή)"....Αυτός...ξέρει!

Οπότε, ας δούμε λίγο πιο αναλυτικά αυτές τις δύο, φαινομενικά αθώες γραμμές της εισαγωγής, πρίν κάποιο ενδεχόμενο με πιθανότητα τόσο μικρή που δεν χωράει σε ανθρώπινο κεφάλι, αποφασίσει να καθυστερήσει αυτή τη σειρά πόστ για άλλη μια φορά (!).


Σύμφωνα λοιπόν με τα δεδομένα της Economist Intelligence Unit, οι δύο πόλεις στις οποίες ο τρόπος διαβίωσης απέχει τη "μεγαλύτερη απόσταση", είναι το Karachi - Pakistan και το Vancouver - Canada.

Εδώ βέβαια, δεν αναφερόμαστε στη γεωγραφική απόσταση, αλλά στην απόσταση όπως αυτή ορίζεται απο το διάνυσμα των 40 δεικτών που χαρακτηρίζουν κάθε πόλη. Αυτή η έννοια της απόστασης, έχει μια ιδιαίτερη σημασία και περιεχόμενο.

Για να δούμε λοιπόν: Τι πληροφορίες μπορεί να μας δώσει η έννοια της απόστασης; Ποιό είναι το μονοπάτι της "ελάχιστης προσπάθειας", ώστε το Karachi να "μετατραπεί" σε Vancouver; Ποιό είναι το μονοπάτι των λιγότερων μεταρυθμίσεων για τον ίδιο σκοπό; Ποιά είναι τα παραπάνω μονοπάτια όσο αφορά την Αθήνα;

Το κλειδί των απαντήσεων στις παραπάνω ερωτήσεις, βρίσκεται κατα ένα μεγάλο μέρος, στην έννοια της "απόστασης".  Ήδη στο προηγούμενο κείμενο, είδαμε την έννοια της γνώριμης Ευκλείδιας απόστασης ανάμεσα στα σημεία ενός χώρου. Η μόνη διαφορά στη περίπτωση των δεδομένων της EIU και την "απόσταση" ανάμεσα σε δύο σημεία (για παράδειγμα, ανάμεσα στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη) είναι οτι αυτός ο χώρος δεν έχει 3 αλλά 40 διαστάσεις.

Ένα χώρο 40 διαστάσεων, είναι ίσως δύσκολο να τον φανταστεί κανείς. Με τι μοιάζει ένα σπίτι στις 40 διαστάσεις; Με τι μοιάζει ένα αυτοκίνητο; Ένα ποτήρι, ή ένας απλός κύβος (ένα παραδοσιακά τρισδιάστατο σχήμα); Τι είναι διάσταση;

Διάσταση είναι μια ιδιότητα ενός αντικειμένου που αν τη στερηθεί, τότε δεν μπορεί να οριστεί πλήρως. Είναι αδύνατον να οριστεί ένας κύβος (ένα στερεό 3 διαστάσεων: Μήκος, Ύψος, Βάθος) στις 2 διαστάσεις γιατί θα ήταν αδύνατον να εκφραστεί το βάθος του.

Η απεικόνιση ενός πολυδιάστατου χώρου είναι απο τις λίγες περιπτώσεις όπου χρειάζεται να "δούμε" ακριβώς τη μορφή αυτού του χώρου. Συνήθως, τον δουλεύουμε "στα τυφλά" με βάση κάποιους απλούς κανόνες. Για παράδειγμα, με βάση τον απλό κανόνα: "Δύο διανύσματα είναι κάθετα όταν το εσωτερικό γινόμενο τους είναι 0", μπορούμε να κατασκευάσουμε κάθετα διανύσματα στις οποιεσδήποτε Ν διαστάσεις ΧΩΡΙΣ να χρειάζεται να τις "δούμε".....Δεν είναι ανάγκη να το "δείς" για να πιστείς (!) (Για περισσότερες λεπτομέρειες και μια ωραία εισαγωγή στο θέμα τουλάχιστον για τις 4 διαστάσεις μπορείτε να δείτε εδώ)

Δυστυχώς, δεν θα κατανοήσουμε ποτέ την μαγεία ενός "τετραπλού τόλουπ" στις 6 διαστάσεις (ο Κωστάλας παραμένει αδιάβλητος σε μετασχηματισμούς (!)), ή τι αδιανόητα αεροβατικά μπορεί να σκεφτεί ο πιλότος των 9 διαστάσεων.  Δεν είμαστε φτιαγμένοι για αυτούς τους χώρους. Οι αισθήσεις μας είναι περιορισμένες στις 3 (το πολύ) διαστάσεις.

Στη προσπάθεια μας λοιπόν να κατανοήσουμε ένα 40διάστατο αντικείμενο στα περιθώρια ενός δισδιάστατου χώρου (ενός φύλου χαρτιού δηλαδή) και γνωρίζοντας πως δεν μπορούμε να του στερήσουμε καμία διάσταση τι κάνουμε;

Μπορεί να μην μπορούμε να στερήσουμε μια διάσταση απο τον κύβο, αλλά μπορούμε να βρούμε ένα τρόπο ώστε η τρίτη διάσταση να εκφραστεί μέσα απο τις δύο...Μπορούμε δηλαδή να προβάλουμε τις 3 διαστάσεις σε 2 ή γενικότερα, τις πολλές διαστάσεις σε λίγες...με την προυπόθεση βέβαια οτι αποδεχόμαστε κάποιο σφάλμα....Τι είναι αυτό το σφάλμα; Για να δούμε...

Στη παρακάτω εικόνα, ποιό σχήμα είναι ένα πραγματικό εξάγωνο και ποιό σχήμα είναι ένας κύβος καθώς τον κοιτάμε απο μια γωνία του;

Μαϊμού κύβοι! Κυκλοφορούν ανάμεσα μας!!!...

Οι τρείς γραμμές στο δεξιό σχήμα έχουν προστεθεί για να τονιστεί η ομοιότητα του εξαγώνου με τον κύβο απο αυτή τη γωνία...Ουσιαστικά πρόκειται για το ίδιο ακριβώς σχήμα.

Ακριβώς αυτό....Προσπαθόντας να προβάλουμε ένα κύβο απο τις τρείς στις δύο διαστάσεις, παραμορφώθηκε τόσο πολύ, που κατάντησε ένα τιποτένιο δισδιάστατο 6γωνο.....Απ' τα ανώγια, στα κατώγια...

Η προβολή των 3 διαστάσεων στις 2 είναι υπόθεση εύκολη...κυρίως επειδή τα μάτια και ο εγκέφαλος μας, είναι φτιαγμένα για να καταλαβαίνουμε δισδιάστατα αντικείμενα και να "φανταζόμαστε" τα τρισδιάστατα. Πώς όμως θα προβάλουμε 40 διαστάσεις; Δεν είναι μια δεν είναι δύο, δεν είναι τρείς....Είναι 40!

Είτε στη μια, είτε στις δύο, είτε στις τρείς, είτε στις δεκατρείς διαστάσεις, η έννοια της απόστασης* παραμένει η ίδια. Δέκα μέτρα απόσταση στις 20 διαστάσεις είναι ακριβώς δέκα μέτρα και στις 2 διαστάσεις. Και η απόσταση, είναι απλά ένας θετικός (πάντα) αριθμός.

Για να δούμε λοιπόν, μπορούμε να φανταστούμε ένα τρόπο, ώστε να προβάλουμε τα σημεία ενός 40διάστατου αντικειμένου στις 2 διαστάσεις με όσο το δυνατόν μικρότερη παραμόρφωση;

Η απάντηση σε αυτή την ερώτηση είναι σχετική με το αντικείμενο του διαγωνισμού Best City Contest. Ο διαγωνισμός μάλιστα, μας καλεί να προβάλουμε τις 40 διαστάσεις (ή υποσύνολο αυτών, ή ακόμα και νέο σύνολο με την προσθήκη άλλων δεικτών) σε 1. Να κατατάξουμε δηλαδή τις πόλεις επάνω σε μια γραμμή.

Αυτό μπορούμε να το κάνουμε με πάρα πολλούς τρόπους. Ένας απο αυτούς είναι η τεχνική του Multidimensional Scaling. Η τεχνική αυτή λύνει την εξής ωραία σπαζοκεφαλιά: Γνωρίζοντας μόνο τις αποστάσεις ανάμεσα σε ένα σύνολο απο σημεία σε κάποιο χώρο (Μ διαστάσεων), μπορείς να βρείς τη σχετική θέση των σημείων αυτών σε ένα άλλο χώρο (Ν διαστάσεων, Ν<=Μ), έστω και με κάποιο μικρό (κατα προτίμηση) σφάλμα;

Δεν μας ενδιαφέρει δηλαδή το πώς ακριβώς είναι τοποθετημένα αυτά τα σημεία πραγματικά στον 40διάστατο χώρο τους, αν δημιουργηθεί μια δισδιάστατη απεικόνιση που διατηρεί τις σχετικές αποστάσεις των σημείων τότε αντικρίζουμε ένα (απλό) χάρτη αυτού του (σύνθετου) πολυ-διάστατου τοπίου.

Να ένας "απλός" χάρτης:

Απο που πάνε για το Vancouver;;;;

Η παραπάνω εικόνα αποτελέι τη "λύση" της προβολής των 40 διαστάσεων σε 2 με τη μέθοδο του Multidimensional Scaling. Εδώ αξίζει να σημειωθεί οτι επειδή το πρόβλημα του ακριβούς ταιριάσματος των αποστάσεων ανάμεσα σε κάθε ζεύγος σημείων μπορεί να είναι αρκετά δύσκολο (ανάλογα με την εφαρμογή), μια υποκατηγορία μεθόδων του Multidimensional Scaling προσπαθεί απλά να "ταιριάξει" την κατάταξη των αποστάσεων παρά τις απόλυτες τιμές τους (Όπου εδώ η "κατάταξη" είναι η σειρά με την οποία εμφανίζονται οι πόλεις στα διαγράμματα του προηγούμενου κειμένου). Μια τέτοια μέθοδος έχει χρησιμοποιηθεί και για τη δημιουργία αυτού του χάρτη.

Μια πρώτη παρατήρηση είναι οτι οι πόλεις που ανήκουν σε εύρωστες οικονομικά χώρες (όπως η Ευρώπη, ο Καναδάς και η Αμερική) βρίσκονται όλες μαζί σε μια κοντινή γειτονιά ενώ οι πόλεις που βρίσκονται σε λιγότερο εύρωστες χώρες είναι πιο αραιά τοποθετημένες. Αυτό σημαίνει οτι ο τρόπος ζωής σε αυτές τις περιοχές έχει χαρακτηριστεί απο τους δείκτες και τη βαθμολόγηση της EIU, ώς περίπου ίδιος. Απο εκεί και περά όμως, οι υπόλοιπες πόλεις είναι λιγότερο προβλέψιμες και μπορεί να υπερτερούν σε μια μικρή ομάδα δεικτών αλλά να υστερούν σε κάποια άλλη.

Στο μεταξύ, γράφοντας κομμάτια αυτού του κειμένου, έληξε και η προθεσμία υποβολής συμμετοχών στον διαγωνισμό Best City Contest και είναι πλεόν δυνατόν να δούμε και την πολύ ενδιαφέρουσα δουλειά που έχει γίνει και απο άλλους χρήστες.

Έτσι λοιπόν, ένα παρόμοιο χάρτη στον οποίο είναι ακόμα πιο προφανής αυτή η διαίρεση δημιούργησε ο Alexander Kosenkov για τον διαγωνισμό και μπορείτε να τον δείτε στο BuzzData.

Η δημιουργία αυτού του χάρτη κάνει λίγο πιο προφανή πια και τα υπόλοιπα ερωτήματα, όπως: Πώς θα μπορούσε το Karachi να γίνει Vancouver; (και πόσο γρήγορα;) Ποιός είναι ο δρόμος της μικρότερης προσπάθειας ώστε με μικρούς μετασχηματισμούς ο τρόπος ζωής σε μια πόλη να προχωρήσει πρός αυτόν μιας άλλης πόλης;

Μικρές υποθέσεις και δοκιμές για τις απαντήσεις στις παραπάνω ερωτήσεις, με έκαναν να συμμετέχω τελικά και εγώ στον διαγωνισμό με ότι μπορούσα να καταφέρω στον διαθέσιμο ελεύθερο χρόνο και πάντα δουλεύοντας με την έννοια της απόστασης και προσπαθόντας να δημιουργήσω μια αντικειμενική κατάταξη (αντί για μια υποκειμενική που θα ήταν βασισμένη σε κάποια αυθαίρετη (ή και δικαιολογημένη) επιλογή δεικτών).

Οι ανυπόμονοι μπορείτε να ρίξετε μια ματιά στη συμμετοχή στο PDF που υπάρχει αναρτημένο στο BuzzData αν και σκοπεύω να γράψω μερικά ακόμα λόγια για τη συμμετοχή σύντ.........

Κάποια στιγμή στο μέλλον!

Σημειώσεις:
*: Η έννοια της απόστασης παραμένει η ίδια όταν ο χώρος συμμορφώνεται με την Ευκλείδια γεωμετρία....Υπάρχουν και γεωμετρίες στις οποίες η συντομότερη απόσταση ΔΕΝ είναι η ευθεία....Γίνεται, γίνεται....Θυμίσου, δεν είναι ανάγκη να το "δείς" για να "πειστείς"...

Λόντρα, Παρίσι, Νιού Γιόρκ...

Λόντρα Παρίσι Νιού Γιόρκ Βουδαπέστη Βιέννη
μπρός την Αθήνα καμμιά σας καμμιά σας δε βγαίνει
γιατ' είναι πάντα γεμάτες με ρόδα οι ποδιές της
κι άσπρες δαντέλες τυλίγουν τις ακρογιαλιές της.

Λόντρα, Παρίσι, Αθήνα
Στίχοι: Μίμη Τραϊφόρου

 

Αυτά τραγουδούσε η Σοφία Βέμπο για την Αθήνα του 1944, λίγο πρίν το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου και λίγο πριν την αρχή του δικού μας προσωπικού πολέμου, του εμφυλίου.

Πόσο όμως "απέχει" ο τρόπος ζωής στην Αθήνα σήμερα, απο τον τρόπο ζωής στο Παρίσι, τη Βουδαπέστη, τη Βιέννη και άλλες μεγάλες πόλεις το κόσμου; Ποιές δύο πόλεις βρίσκονται στα αντίποδα σημεία του τρόπου ζωής; Πώς μπορούμε να απεικονίσουμε τις διαφορές του τρόπου ζωής σε διάφορες πόλεις στον κόσμο σε μια εικόνα;

Τις απαντήσεις σε αυτές τις ερωτήσεις, μπορούν να μας δώσουν δύο σύνολα δεδομένων που δημοσιεύτηκαν πρόσφατα απο την Economist Intelligence Unit (EIU), στο BuzzData με αφορμή τον διαγωνισμό "Καλύτερη Πόλη Στον Κόσμο - 2012" (Best City In The World Contest - 2012).

Πολύ σύντομα, η EIU έχει ήδη δημιουργήσει ένα δείκτη διαβίωσης που κατατάσει τις πόλεις του κόσμου με βάση 39 παραμετρούς. Οι διαγωνιζόμενοι, καλούνται, με βάση αυτά τα δεδομένα, να δημιουργήσουν ένα νέο δείκτη του τρόπου ή της ποιότητας ζωής των πόλεων αυτών,  ο οποίος πιθανότατα να συμπεριλαμβάνει πρόσθετες παραμέτρους και δεδομένα που ο τρέχων δείκτης αγνοεί.
Για αυτό το λόγο, η EIU, δημοσιεύει μέσω του BuzzData δύο πολύ χρήσιμους πίνακες με διάφορους δείκτες διαβίωσης των πόλεων καθώς επίσης και του κόστους ζωής.


Τα δεδομένα ήταν πολύ ενδιαφέροντα και μια και δυό, εκτός διαγωνισμού, σκάρωσα μερικές απεικονίσεις που μπορείτε να βρείτε στο BuzzData. Γράφω αυτό το κείμενο για να πώ δύο λόγια παραπάνω για το τι δείχνουν αυτές οι απεικονίσεις αλλά και για να παρουσιάσω μια λίγο διαφορετική έκδοση τους.


Παραθέτω εδώ αμέσως τα γραφήματα, μαζί με κάποια πολύ σύντομα επεξηγηματικά σχόλια, ενώ περισσότερες λεπτομέρειες για την επεξεργασία μπορείτε να βρείτε στο τέλος του κειμένου....Όσο για την επιλογή των γραμματοσειρών και των χρωμάτων...Θα πώ ένα μόνο πράγμα:

"Greetings Professor Falken!"

Η Αθήνα στον πιο συνηθισμένο της ρόλο, στο κέντρο της παγκόσμιας σκηνής (!)

(Όλες οι εικόνες έχουν δημιουργηθεί με αγνά υλικά και προέρχονται απο τη ψηφιακή φάρμα του ΑΑ)

Και ξεκινάμε με την Αθήνα και το γράφημα που ουσιαστικά ξεκίνησε αυτό το project. Εκ πρώτης όψεως βρίσκεται σε καλή γειτονιά. Την περιστοιχίζουν, σε κάποια απόσταση, πόλεις όπως το Λός Άντζελες, η Βοστώνη, η Βουδαπέστη και πολύ μακριά της η Τρίπολη, η Τεχεράνη και άλλες...Μας λείπει όμως εδώ, ένα μέτρο σύγκρισης...για να ξέρουμε τι εστί "κοντά" και τι "μακριά"...

   Η γειτονιά του Vancouver - Canada

Να και το μέτρο σύγκρισης! Το Vancouver ήταν μέχρι πολύ πρόσφατα η κορυφαία πόλη στη κατάταξη συνθηκών διαβίωσης της EIU αλλά έχασε απο τη Μελβούρνη. Το Vancouver, μαζί με το Karachi, στο Pakistan, έχουν τη μεγαλύτερη απόσταση σε ποιότητα ζωής (όπως περιγράφεται απο τους δείκτες της EIU).

 Και απο το Vancouver, στην άλλη άκρη του κόσμου (και πιθανότατα και του τρόπου ζωής). Karachi - Pakistan

Ναι και το Karachi του οποίου η άμεση γειτονιά είναι το Κατμαντού, το Κολόμπο και το Δελχί...και μάλιστα σε αρκετή απόσταση...Το Karachi έχει τη χαμηλότερη βαθμολογία στους δείκτες διαβίωσης της EIU.

   Να και ένας...γεωγραφικός γείτονας... Sofia - Bulgaria

Μιά και μιλήσαμε για τα άκρα, ας αναφερθούμε και στο "μέσον". Ποιά πόλη δηλαδή είναι περίπου στο μέσο της απόστασης που ορίζεται απο το Vancouver και το Karachi? Και η πόλη αυτή είναι η Σόφια της γειτονικής Βουλγαρίας.


Προφανώς, μπορούμε να δημιουργήσουμε παρόμοιες εικόνες και για τις υπόλοιπες χώρες που περιγράφονται απο τα δεδομένα της EIU. Όμως μπορούμε, με μια πολύ όμορφη τεχνική, να φέρουμε όλες αυτές τις πόλεις και τις πληροφορίες για τις μεταξύ τους αποστάσεις σε μια και μόνο, δισδιάστατη εικόνα. Αυτό όμως θα το δούμε στο επόμενο κείμενο, πολύ σύντομα!



Για όσους έφτασαν ώς εδώ....και θέλουν να πάνε και παρακάτω....Ιδού τα ίνφοζ:

Τα Δεδομένα

Τα συγκεκριμένα δεδομένα που χρησιμοποιήθηκαν ήταν οι δείκτες διαβίωσης της EIU. Πρόκειται για μια σειρά απο 39 δείκτες για 140 πόλεις του κόσμου, ανάμεσα τους και η Αθήνα (για την οποία γίνεται ειδική αναφορά φέτος) που προσπαθούν να ποσοτικοποιήσουν διάφορες απόψεις της διαβίωσης στις πόλεις, όπως "Απειλή στρατιωτικής σύγκρουσης","Τρομοκρατική απειλή", "Διαθεσιμότητα εστιατορίων", "Ποιότητα παροχής ηλεκτρισμού", "Ποιότητα του οδικού δικτύου", "Επίπεδο λογοκρισίας" και άλλους δείκτες. Εδώ υπάρχει ένα λεπτό σημείο που αξίζει να αναφερθεί με μεγαλύτερη λεπτομέρεια: Οι δείκτες αυτοί, βρίσκονται όλοι στην ίδια κλίμακα με τιμές στο διάστημα [1..5] που ανταποκρίνονται στους χαρακτηρισμούς (Αποδεκτό, Ανεκτό, Ενοχλητικό, Ανεπιθύμητο, Απαράδεκτο) αντίστοιχα. Τις τιμές για κάθε πόλη, τις καθορίζει μια επιτροπή αναλυτών της EIU σε συνεργασία με τοπικούς αναλυτές απο την κάθε πόλη. Οι τιμές καθορίζονται σε σχέση με τη Νέα Υόρκη. Εδώ δεν θα μας απασχολήσει το πως ακριβώς γίνεται αυτή η μέτρηση ή αν η κλίμακα των 5 τιμών είναι αρκετή. Η εκτίμηση θεωρείται αντικειμενική και η κλίμακα αρκετή.

Το πολύ καλό στοιχείο που έχουν αυτά τα δεδομένα είναι ακριβώς αυτή η κοινή κλίμακα των 5 αριθμών γιατί αυτό σημαίνει οτι ορίζουν ένα ομοιόμορφο ορθογώνιο παραλληλεπίπεδο 39 - διαστάσεων. Με άλλα λόγια, αν ο κάθε δείκτης ήταν σε μια διαφορετική μονάδα και κλίμακα (για παράδειγμα, Ευρώ, χιλιόμετρα, ώρες, pascal) το παραλληλεπίπεδο δεν θα ήταν ομοιόμορφο και θα έπρεπε και πάλι να βρούμε ένα τρόπο να αντιστοιχίσουμε όλα τα δεδομένα σε ένα κοινό χώρο πρίν μπορούμε να κάνουμε τις οποιεσδήποτε συγκρίσεις.

Η Επεξεργασία

Η επεξεργασία των δεδομένων ήταν αρκετά απλή. Υπενθυμίζεται οτι ο πρωταρχικός σκοπός ήταν να εκτιμηθεί η απόσταση του τρόπου διαβίωσης ανάμεσα στην Αθήνα και τις άλλες πόλεις για τις οποίες υπήρχαν διαθέσιμα δεδομένα, ή πιο γενικά η απόσταση στον τρόπο διαβίωσης ανάμεσα σε οποιεσδήποτε δύο πόλεις. Το σύνολο των αριθμών για κάθε πόλη δημιουργούν ένα διάνυσμα 39 διαστάσεων.

Σκεφτείτε το αυτό, σαν ένα σημείο που θα μας έδινε το GPS, μόνο που απο αυτόν τον πλανήτη που μας έρχονται τα δεδομένα, κάθε σημείο του χώρου ορίζεται απο 39 αριθμούς αντί για τους συνηθισμένους 3 (Γεωγραφικό μήκος, πλάτος, Υψόμετρο) που μας δίνει το GPS επάνω στη Γή.

Ακριβώς με τον ίδιο τρόπο που μπορούμε να υπολογίσουμε την απόσταση μεταξύ δύο σημείων που περιγράφονται απο δυο τριάδες GPS αριθμών, υπολογίζουμε και την απόσταση ανάμεσα σε δυο διανύσματα 39 διαστάσεων. Η απόσταση αυτή είναι η συνηθισμένη Ευκλείδια απόσταση.

Υπολογίζοντας λοιπόν την απόσταση ανάμεσα στα διανύσματα όλων των ζευγών των πόλεων παίρνουμε ένα πίνακα γεμάτο αριθμούς που θα τον βαφτίσουμε "Πίνακα Αποστάσεων". Αυτός ο πίνακας έχει την εξής ωραία ιδιότητα. Επιλέγοντας μια γραμμή που αντιστοιχεί σε μια πολή, μπορεί να μας "μαρτυρήσει" τις αποστάσεις αυτής της πόλης και όλων των άλλων (σε κάθε στήλη της επιλεγμένης γραμμής).

Σκεφτείτε τον Πίνακα Αποστάσεων, σαν τους πίνακες που έχουν οι χάρτες μιας χώρας που δίνουν τις αποστάσεις ανάμεσα στις κυριότερες πόλεις.

Στη συνέχεια, χωρίζουμε τις αποστάσεις σε 10 ζώνες και μετράμε πόσες (και ποιές) πόλεις βρίσκονται στη κάθε ζώνη και απεικονίζουμε το αποτέλεσμα. Αυτό γίνεται με το λεγόμενο Ιστόγραμμα.

Σκεφτείτε το Ιστόγραμμα σαν τα αποτελέσματα των εκλογών, στον οριζόντιο άξονα βρίσκονται οι πολιτικές παρατάξεις και στον κάθετο ο αριθμός ψήφων. Στη δική μας περίπτωση, στον οριζόντιο άξονα βρίσκεται η "απόσταση" και στον κάθετο το πόσες (και ποιές) πόλεις βρίσκονται στη συγκεκριμένη απόσταση απο την εξεταζόμενη πόλη.

Τα Εργαλεία

Χρησιμοποιήθηκε η γλώσσα προγραμματισμού Python μαζί με τις "προσθήκες" Python - Cairo (για τα γραφικά και τις γραμματοσειρές) και την προσθήκη Python - Scipy για την επεξεργασία των αριθμών. Όλα αυτά τα εργαλεία (υψηλής ποιότητας) μαζί με την πλήρη τεκμηρίωση τους βρίσκονται σε ελεύθερη διάθεση. Οι γραμματοσειρές που χρησιμοποιήθηκαν ήταν η πολύ ενδιαφέρουσα (και καινούρια) Averia του Dan Sayers και η καταπληκτική Mainframe απο το Blambot, επίσης ελεύθερα διαθέσιμες. Το post-processing έγινε στο GIMP (πρόγραμμα επεξεργασίας εικόνας.....ναι.....και αυτό ελεύθερο).

Οι Απεικονίσεις

Δεν ήθελα απλά να δείξω μια σειρά απο ιστογράμματα και επειδή και τα δεδομένα μιλάνε για αποστάσεις, αποφάσισα να τα παραστήσω σαν το ηλιακό σύστημα, με την εξεταζόμενη πόλη στη μέση και τις υπόλοιπες πόλεις σαν δορυφόρους γύρω της. Μετά απο μια σειρά απο πειραματισμούς κατέληξα σε δύο πρότυπα που τα ονόμασα "Πάπυρος" (!) και "DEFCON" για προφανής (ελπίζω) λόγους. Το "Πάπυρος" είναι αυτό που εμφανίζεται στο BuzzData και εδώ παρουσιάστηκε το DEFCON.

Project Ριτσώνα

Επιστροφή στη Χαλκίδα και γραμμή για τα βουνά!
Πόσα δυστυχήματα μπορούν να χωρέσουν μέσα σε 4.5 km;

Τη Ριτσώνα, πιθανότατα να την έχετε ακουστά απο την ομώνυμη ανάβαση, ένα αγώνα αυτοκινήτων με πάνω απο 50 χρόνια ιστορία. Για τη Χαλκίδα, ήταν πάντα μεγάλο γεγονός, αφού καταφέρνει ακόμα να συγκεντρώνει πάρα πολύ κόσμο που έρχεται να δεί τους "τρελούς" να μοιράζουν κανονιές στο βουνό και να παραβγαίνουν ποιός θα το ανεβεί πιο γρήγορα.

Όμως, όταν φεύγουν οι "τρελοί" και το κοινό, ο δρόμος δίνεται και πάλι στην κανονική κυκλοφορία. Και τι δρόμος...

Κάθε μια απο τις παραπάνω εικονικές πινέζες είναι ένα πραγματικότατο εικονοστάσι. Είναι ένα, συνήθως, θανατηφόρο αυτοκινητιστικό δυστύχημα με τουλάχιστον μια απώλεια. Και όλα μαζί είναι τουλάχιστον 28 εικονοστάσια σε 4.32km απόσταση. Τα 25 που σημειώσαμε* κατά την ανάβαση και 3 που σημειώσαμε (νοητά όμως) κατα την κατάβαση και κρυβόντουσαν πίσω απο θάμνους. 28 εικονοστάσια σε 4.32km...6.5 απώλειες ανα χιλιόμετρο (υποθέτοντας 1 απώλεια ανα δυστύχημα). Και αυτά, είναι αυτά που φαίνονταν, αυτά που δεν είχαν κατατρακυλήσει μαζί με την τσιμεντένια ρίζα τους στη πλαγιά και δεν τα είχε καταπιεί ολότελα η φύση. Είναι συνήθως μεταλικά ή χτιστά. Τα χτιστά είναι συνήθως πιο παλιά...ή εξαιρετικές περιπτώσεις.

 Θα μπορούσε να πεί κανείς, πως τα δυστυχήματα οφείλονται στους αγώνες. Ναί, υπάρχει μια συσχέτιση ανάμεσα στους αγώνες και τις απώλειες στη περίπτωση της Ριτσώνας, αν και δεν είναι τόσο προφανής. Προσωπικά, θυμάμαι ένα συμβάν το 1993 όταν ένα αυτοκίνητο, συνέχισε ευθεία σε μια στροφή και κόστισε δύο νεκρούς και τρείς τραυματίες. Πρόκειται για τη διπλή καταχώρηση 21-22 της εικόνας (χτιστό) σε πραγματικά ελάχιστη απόσταση απο τον τερματισμό του αγώνα. Ένας άλλος παράγοντας της συσχέτισης, θα συνέχιζε ο 'κανείς', είναι και οι επίδοξοι πιλότοι και ίσως, συγκριτικά, τέτοια ατυχήματα να είναι περισσότερα, σε σχέση με τα θανατηφόρα που έγιναν τις ημέρες των αγώνων όπου συμμετέχουν αυτοκίνητα προετοιμασμένα κατάλληλα για τα ρίσκα που παίρνουν οι οδηγοί. (Σε καμία περίπτωση δεν υπονοώ πως για τα ατυχήματα φταίνε οι αγώνες!)

Είναι γεγονός όμως, οτι ο δρόμος είναι όντως επικίνδυνος. Είναι στενός, γεμάτος στροφές και υπολογισμένος (;) για ταχύτητες...78 rpm. Επειδή γυροφέρνει το βουνό, σε κάποιες στροφές ξεσπάνε ρυάκια που διασχίζουν ανενόχλητα το δρόμο και ακολουθούν την πλαγιά όταν βρέχει. Παλιότερα, τον ίδιο δρόμο προτιμούσαν και πολλά φορτηγά λόγω απόστασης. Και σα να μην έφταναν όλα αυτά, ο δρόμος το χειμώνα πιάνει πάγο και ομίχλη...Όσο να 'ναι, θέλει τη προσοχή του.



Τώρα βέβαια, ίσως αναρρωτιέστε τι με έπιασε μές τη ντάλα του καλοκαιριού και μέτραγα εικονοστάσια στη Ριτσώνα. Είχα πολλά χρόνια να πάω πρός τα εκεί.

Καθώς ανεβαίναμε λοιπόν το βουνό, θυμήθηκα οτι όταν ήμουν (πιο) μικρός, ο πατέρας μου, μου τραβούσε τη προσοχή στα εικονοστάσια όταν πηγαίναμε απο καμιά πιο μακρινή βόλτα με το αυτοκίνητο. Τα σχόλια ήταν συνήθως: "Άλλο εδώ...το είδες;" ή "Ετούτο εδώ το θυμάσαι; Πρέπει να είναι καινούριο..." ή "Πόσα είπαμε μέχρι εδώ;"....Πέρα απο το αν μεγάλωσα με μακάβριες ασχολίες ή όχι, νομίζω οτι ο πατέρας μου προσπαθούσε να μου περάσει ένα μήνυμα. "Να προσέχεις" ή πιο συγκεκριμένα "Όταν βλέπεις εικονοστάσια, να προσέχεις λίγο περισσότερο"...διαχρονικό μήνυμα. Κάπως έτσι και επειδή ήξερα οτι στο δρόμο υπάρχουν αρκετά, είπα αυτή τη φορά να τα καταγράψω.
Υπάρχει και κάτι άλλο εδώ όμως.

Υπάρχει μια πρωτόγονη γεωγραφική βάση δεδομένων με σημεία ιδιαίτερου κινδύνου του Ελληνικού οδικού δικτύου. Αυτή η βάση, δεν είναι ηλεκτρονική, που σημαίνει οτι η αξία της δεν περιορίζεται απο τη διάρκεια των μπαταριών, ενημερώνεται (δυστυχώς) αυτόματα και είναι άμεσα προσβάσιμη. 
Όπως είδαμε όμως και παραπάνω, έχει το μειονέκτημα της μη έγκαιρης προειδοποίησης. Ναί, κάποια εικονοστάσια είναι ορατά απο μακριά και θα μπορούσαν να λειτουργήσουν σαν προειδοποίηση, κάποια άλλα όμως ίσως σηματοδοτούν ένα σοβαρό κίνδυνο μόνο κατα μια διεύθυνση και δεν εμφανίζονται παρά μόνο...απο πολύ κοντά. Σήμερα, θα τα λέγαμε Points Of Interest (ή απλά POIs) και "στο ρόλο του πατ-terra" βρίσκεται κάποια συσκευή GPS.

Μέχρι λοιπόν η Τροχαία να αποφασίσει για το αν θα περιλαμβάνει στίγματα GPS στα "ελεύθερα" δεδομένα που δημοσιεύει, αναρρωτιέμαι αν "όλοι εμείς" μπορούμε να δημιουργήσουμε μια τέτοια βάση, για "όλους εμάς", απλά συλλέγοντας τις τοποθεσίες των εικονοστασιών** και καταγράφοντας την ήδη διαθέσιμη γνώση που υπάρχει διάσπαρτη στο οδικό δίκτυο. Απο μια σύντομη αναζήτηση που έκανα αυτές τις ημέρες δεν φαίνεται να υπάρχει κάτι τέτοιο***, αλλά, αν κανείς ξέρει κάποια παρόμοια προσπάθεια (συγκεκριμένα για τα εικονοστάσια), ας αφήσει περισσότερες πληροφορίες στα σχόλια.

Εκτός απο αυτό όμως.......έχει και ωραία θέα απο εκεί απάνω:

Όταν κοιτάς απο ψηλά...Η πόλη της Χαλκίδας, όπως φαίνεται απο κάποιο σημείο στον δρόμο της Ριτσώνας (Εθνική όδος Δροσιάς - Λαμίας (!)). Διακρίνονται ίχνη των δέντρων που φύτρωναν κάποτε εδώ πρίν μετατραπούν σε κάρβουνο, ενώ στο βάθος ο Νότιος Ευβοϊκός (στα δεξιά) και ο Βόρειος Ευβοϊκός κόλπος (στα αριστερά). Μέσα απο τη μπλέ θαμπάδα, ξεπροβάλει περίπου στο κέντρο της φωτογραφίας και η ψηλότερη βουνοκορφή του νησιού μας, η Δίρφυ.

Σημειώσεις:
* Γ.Κ, ευχαριστώ πολύ για τη παρέα.....και τα σχόλια! :-D

**Η συλλογή δεδομένων έγινε με την εφαρμογή MyTracks απο τη θέση του συνοδηγού.

*** Στη σύντομη αναζήτηση που έκανα, έψαξα να βρώ πρώτα έργα με την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Εκεί λοιπόν βρήκα το "Community database on Accidents on the Roads of Europe" - CARE. To project είναι αρκετά παλιό (ξεκίνησε το 1993) και έχει μερικά πολύ ενδιαφέροντα στατιστικά στοιχεία (σταματάνε όμως σε επίπεδο χώρας και όχι δρόμου). Όσο αφορά την Ελλάδα, εκτός απο τα στατιστικά στοιχεία της τροχαίας (συνήθως PDF αρχεία απο σκαναρισμένες σελίδες αναφορών), βρήκα και το "Ινστιτούτο Οδικής Ασφάλειας - Πάνος Μυλωνάς", μέσω ενός άρθρου στο Autopanoarama, όπου καθώς φαίνεται πολύ πρόσφατα (μόλις τον Απρίλιο του 2011) ξεκίνησε μια προσπάθεια καταγραφής των πιο επικίνδυνων σημείων του οδικού δικτύου. Εξαιρετική πρωτοβουλία φυσικά, απο τα λίγα που διαβάζω όμως, φαίνεται πως η καταγραφή και τα αποτελέσματα είναι μια αρκετά χρονοβόρα διαδικασία. Καλό κουράγιο! Οσο αφορά προσπάθειες "χρηστών" (των δρομών αλλά και της τεχνολογίας) φαίνεται οτι κάτι είχε ξεκινήσει μέσω του (πολύ καλού) POI Index Database (και του gpsPocketPC) και υποτίθεται οτι συνεχίζεται στο site bloka.com (έλεος!). Η συλλογή αυτή όμως φαίνεται να είναι πιο φιλόδοξη και να προσπαθεί να καταγράψει κάθε είδους επικίνδυνα σημεία αντί να περιορίζεται μόνο στα εικονοστάσια που μπορούν να καταγραφούν πολύ πιο εύκολα και γρήγορα. Επίσης, πρός το παρόν, το forum του bloka.com φαίνεται να βρίσκεται εκτός λειτουργίας....Άφησα για το τέλος και άλλη μια ψυχή που μέτραγε εικονοστάσια στους δρόμους πρόσφατα, την δεσπονίδα Μαρία Καψιώτη με την εθνογραφική της προσέγγιση. Απο τους αριθμούς που παρουσιάζονται στη σύνοψη της δουλειάς της βγαίνουν ~6 εικονίσματα ανα km...

Οδική Αγγειογραφία...

Blood on the streets runs a river of sadness.
Blood in the streets, it's up to my thigh.
The river runs down the legs of the city;
The women are crying red rivers of weeping.

Peace Frog - Jim Morison (...and the rest of the Doors Of Perception)

Δουλεύοντας πρόσφατα επάνω σε μια ιδέα με Ελληνικά ανοικτά δεδομένα, έγινε σχετικά πιο εύκολο να απεικονίσω ολόκληρο το οδικό δίκτυο. Είπα λοιπόν να παρουσιάσω αυτή την εικόνα στο δικό της χώρο, ανεξάρτητα απο οτιδήποτε (θα / αν) ακολουθήσει, αφού εκτός απο την εντυπωσιακή της όψη απαντάει και σε μια ερώτηση που θα βρίσκεται στη βάση κάθε ανάλυσης του δικτύου: "Τι έκταση περιγράφεται στο αρχείο 'Οδικό Δίκτυο' ;"

Για να δούμε:

Όλοι (σχεδόν) οι δρόμοι που περιλαμβάνονται στο αρχείο 'Οδικό Δίκτυο' χωρίς τη χρήση καμίας χαρτογραφικής προβολής. Οι δρόμοι περιγράφουν το υπόστρωμα πάνω στο οποίο 'μεγάλωσαν' με πολύ μεγάλη λεπτομέρεια...αλλά αυτό είναι αναμενόμενο, ή τουλάχιστον πιο αναμενόμενο απο την αντίστοιχη εικόνα που δημιούργησαν μερικές χιλιάδες τυχαία συμβάντα πυρκαγιών. Τα δεδομένα προέρχονται απο το geodata.gov.gr και η απεικόνιση έχει γίνει με ένα μικρό πρόγραμμα που δημιουργήθηκε για το συγκεκριμένο σκοπό σε Python.

Όπως φαίνεται λοιπόν, καλύπτεται σχεδόν ολόκληρη η χώρα και υπάρχουν όντως ελάχιστες καταγραφές απο το Άγιο Όρος.
Δυστυχώς όμως φαίνεται να υπάρχουν σφάλματα όσο αφορά το ύψος όλων των καταγραφών που κυμαίνεται ανάμεσα στα 16 μέτρα (μικρότερη τιμή) και 55 μέτρα (μεγαλύτερη τιμή). Αυτό είναι λίγο 'ύποπτο' για την εγκυρότητα αυτών των υψών απο τη στιγμή που στο αρχείο περιλαμβάνονται τα Γρεβενά που βρίσκονται σε περίπου 600 μέτρα υψόμετρο*

Η πρώτη προσπάθεια απεικόνισης ήταν καθαρά ασπρόμαυρη. Δρόμοι λευκοί, ζωγραφισμένοι με το ίδιο πάχος, σε μαύρο φόντο. Καθώς όμως κοιτούσα απο κοντά τις αμέτρητες διακλαδώσεις των δρόμων, ο παραλληλισμός με το κυκλοφορικό σύστημα ήταν αναπόφευκτος.

Κάπως έτσι προέκυψε αυτή η "Οδική Αγγειογραφία". Το σύνολο δηλαδή των δρόμων που περιγράφονται στο αρχείο "Οδικό Δίκτυο", εκτός απο τις θαλάσσιες ferry διαδρομές, ζωγραφισμένοι με κόκκινο χρώμα και με μια διαβάθμιση στο πάχος τους ανάλογα με την κατηγορία τους ώστε οι εθνικές οδοί να παρουσιάζονται σαν αρτηρίες και οι μικροί δρόμοι των πόλεων να παρουσιάζονται σαν τριχοειδή αγγεία.

Δύο δίκτυα, τόσο όμοια όσο και διαφορετικά. Το κυκλοφορικό σύστημα μεταφέρει το αίμα που εξυπηρετεί μια σειρά απο ζωτικές λειτουργίες για ένα οργανισμό ενώ το Οδικό Δίκτυο μιας χώρας διευκολύνει την κυκλοφορία οχημάτων που συμβάλουν στην ανάπτυξη της..

Σε κάποιους απο αυτούς τους δρόμους βέβαια, το χώμα βάφεται κόκκινο...κάθε χρόνο. Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία της τροχαίας, πέρυσι (2010), συνέβησαν 1162 θανατηφόρα τροχαία δυστυχήματα στο οδικό δίκτυο που κόστισαν (με ένα πολύπλοκο τρόπο) 1281 ανθρώπους. Κατα μέσο όρο, το κυκλοφορικό σύστημα ενός ενήλικα περιέχει περίπου 5 λίτρα αίμα. Δηλαδή ούτε λίγο ούτε πολύ, 1281 * 5 = 6405 λίτρα αίμα(**).

Ένας δρόμος, με πλάτος 6 μέτρα όπου το αίμα θα μπορούσε να τρέξει σε 10 εκατοστά βάθος, θα είχε μήκος 6405 / 6 * 0.1 = 10675 μέτρα...Δέκα χιλιόμετρα... a river of sadness.


*: Περισσότερες πόλεις της Ελλάδας ταξινομημένες καθ' ύψος.
**: Το γρήγορο πέρασμα απο λίτρα σε κυβικά μέτρα γίνεται εδώ παρατηρόντας οτι η πυκνότητα του αίματος είναι πολύ κοντά στη πυκνότητα του νερού, στους 4 βαθμούς κελσίου (και 1 ατμόσφαιρα πίεσης) όπου 1000 λίτρα νερού θα καταλάμβαναν χώρο ενός κυβικού μέτρου.

Άγιο Είχαμε (!;!;)...

Και συνεχίζουμε, αγαπητοί φίλοι, το σουρεαλιστικό πρόγραμμα μας με ένα ποστάκι...του δρόμου.

Ο δρόμος, ώς γνωστόν, είχε τη δική του ιστορία και πόσο μάλλον όταν βρίσκεται μέσα σε μια πόλη. Κάποιον σκοτώσανε εδώ, κάποιος σκότωσε εκεί, κάτι πέρασε απο εδώ, κάποιους μπλόκαραν εκεί, παρελάσεις, πορείες, νυφοπάζαρο, όμορφες βόλτες,...και γενικότερα κίνηση. Το ρολόι σημειώνει το χρόνο και ο δρόμος σημειώνει την τοποθεσία.

Πρίν απο όλα αυτά λοιπόν, ο δρόμος, έπρεπε να έχει όνομα. Ποιό όνομα; Γιατί αυτό το όνομα και όχι κάποιο άλλο; Και τέλος πάντων, αμα αρχίσουμε όλοι να ονοματίζουμε έτσι δρόμους, τι θα φτιάξουμε; Ποιά είναι η μορφή αυτού του "καλλιτεχνήματος" των τοπικών αποφάσεων;

Και ας πάρουμε για παράδειγμα, αυτούς τους δρόμους που φέρουν ονόματα Αγίων...και ας τους ονομάσουμε αυτούς "Ευλογημένους Δρόμους"(!):

• Τι ποσοστό δρόμων του Ελληνικού οδικού δικτύου έχουν πάρει το όνομα τους πρός τιμή κάποιου άγιου;
• Ποιός νομός περιέχει τους περισσότερους "ευλογημένους" δρόμους;
• Ποιοί είναι οι πιο δημοφιλείς άγιοι;
• Ποιοί είναι οι πιο συνδεδεμένοι άγιοι;
• Που βρίσκεται το μεγαλύτερο σύμπλεγμα συνδεδεμένων "ευλογημένων" δρόμων;
• Ποιά είναι η μορφή αυτού του οδικού Πάνθεον; (!)
  

Τα αποτελέσματα απο αυτή τη μικρή ανάλυση σχολιάζονται στις παρακάτω ενότητες ενώ η μορφή των δεδομένων και λίγα λόγια για την επεξεργασία τους θα αποτελέσουν ξεχωριστό πόστ, όπως και στα προηγούμενα κείμενα σχετικά με τα Ελληνικά ανοικτά δεδομένα.

Εν Αρχή Ήν...Τα Δεδομένα
Οι απαντήσεις στις παραπάνω ερωτήσεις κρύβονται μέσα σε ένα σατανικό XML::KML αρχείο μεγέθους περίπου 1GB, με το αγγελικό όνομα "Οδικό Δίκτυο". Το αρχείο αυτό περιγράφει το Οδικό Δίκτυο της Ελλάδας σαν μια σειρά απο τμήματα δρόμων που συνδέουν διασταυρώσεις. Καλύπτει όλη την Ελλάδα, αλλά είναι πιο λεπτομερές στις περιοχές που φιλοξένησαν αθλήματα των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004.

Αυτή, αν θυμάμαι καλά, ήταν και η περιγραφή του αρχείου στο geodata.gov.gr, όπου το αρχείο ΗΤΑΝ διαθέσιμο απο τη συλλογή των "Ανοικτών Δεδομένων" για όλους μέχρι πρίν απο λίγο καιρό. Γράφοντας αυτές τις γραμμές και ψάχνοντας στον κατάλογο των δεδομένων για να βάλω το link ανακάλυψα οτι αυτό το αρχείο δεν είναι πια διαθέσιμο. Αρχικά υπέθεσα οτι ίσως πρόκειται για κάποιο λάθος...ένα τυπογραφικό λάθος, ένα γλύστρημα του χεριού, μια άτυχη στιγμή που "εξαφάνισε" το αρχείο απο τον κατάλογο...Στη συνέχεια όμως, ανακάλυψα οτι το αρχείο είχε "εξαφανιστεί"...συνειδητά.

Η (άμεση) απάντηση της ομάδας διαχείρησης του geodata.gov.gr στην ερώτηση μου "Γιατί το αρχείο δεν είναι διαθέσιμο πιά;" έχει ώς εξής:

Το αρχείο του οδικού δικτύου είχε προμηθευτεί με άδεια που απαγορεύει τη διάθεση του, σε οποιοδήποτε άλλο, ακόμη και δημόσια αρχή. Η πρακτική αυτή ήταν εξαιρετικά συνηθισμένη σε κάθε προμήθεια γεωχωρικών δεδομένων στο παρελθόν και οδήγησε στη σπατάλη πόρων μέσω της επαναπρομήθειας των ίδιων ακριβώς προιόντων. Με το ν. 3882/2010 για την ΕΥΓΕΠ, τέτοιου είδους προμήθειες είναι παράνομες. Ό,τι γεωχωρικά δεδομένα προμηθεύεται ή/και παράγει το δημόσιο είναι αδιπραγμάτευτα:
(α) κοινόχρηστα μεταξύ δημοσίων αρχών;
(β) διαθέσιμα στους πολίτες

Για το οποίο το μόνο που μπορώ να πώ είναι...Περαστικά μας!

Υπάρχει Προηγούμενο...

Πρίν προχωρήσω στη περιγραφή των απαντήσεων στις παραπάνω ερωτήσεις θα ήθελα να πω οτι είναι αδύνατον σε ένα πόστ με τέτοιο θέμα, να μην αναγνωρίσω και αναφερθώ για λίγο στη σχετική δουλειά του συγχωρεμένου του Ηλία Πετρόπουλου με τίτλο "Η Ονοματοθεσία Οδών Και Πλατειών" (1) που εκδόθηκε σε βιβλίο το 1995 απο τις εκδόσεις Πατάκη.

Σε αυτή την εργασία, ο Πετρόπουλος, παίρνει ένα οδηγό "Αθηνών - Πειραιώς & Προαστείων" και τον κάνει φύλο και φτερό, δημιουργόντας μια ταξινόμηση των ονομάτων των δρόμων σε 23 μεγάλες κατηγορίες όπως "Πρόσωπα και τόποι του 1821", "Η νοσταλγία των προσφύγων", "Συνθέτες και ηθοποιοί" και άλλες. Τα πρωτογεννή δεδομένα που γέννησαν το υλικό για τις περίπου 200 σελίδες της μελέτης προήρθαν απο τον οδηγό "Αθήνα - Πειραιάς - Προάστεια" των Σ. Καπρανίδη και Ν. Φώτη με χρονολογία έκδοσης....1988 (!).

Αυτό σημαίνει πώς η δουλειά του Πετρόπουλου ήταν καθαρά χειροκίνητη(!!). Πήρε δηλαδή τον τυπωμένο τόμο και ξεκίνησε διαβάζοντας τις οδούς μια-μια, να τις ταξινομεί σύμφωνα με τις κατηγορίες που αναδύονταν απο το περιεχόμενο το ίδιο(!!!). Αυτό είναι ένα απο τα πιο εντυπωσιακά χαρακτηριστικά της μελέτης. Βέβαια, ακόμα και αν είχε στη διάθεση του ένα ηλεκτρονικό υπολογιστή η παραγωγή των συγκεκριμένων αποτελεσμάτων δεν θα ήταν εύκολη γιατί και πάλι οι δρόμοι δεν θα ήταν σημειωμένοι με μια ετικέτα που να αναφέρεται στο νόημα τους (2). Αυτό το λεξικό με τις ετικέτες που συσχετίζουν ένα όρο με το νόημα του, υπήρχε μέσα στο κεφάλι του συγγραφέα καθώς έκανε την ταξινόμηση και είχε διαμορφωθεί σύμφωνα με τις γνώσεις του.

Αυτή η μικρή περίληψη της πολύ ενδιαφέρουσας εργασίας του Πετρόπουλου, δείχνει και τα σημεία στα οποία διαφέρει η μικρή ανάλυση που παρουσιάζεται σε αυτό το πόστ. Εστιάζεται μόνο στους "ευλογημένους" δρόμους (δρόμους που ξεκινάνε με το πρόθεμα "Αγι..."), καλύπτει όλη την Ελλάδα και δίνει πληροφορίες όχι μόνο για τη συχνότητα εμφάνισης των ονομάτων αλλά και για τις μεταξύ τους σχέσεις.

Vaya Con Dios*...
Πάντα με τη προυπόθεση οτι τα δεδομένα που περιέχονται στα αρχεία που χρησιμοποιήθηκαν ανταποκρίνονται στη πραγματικότητα και δεν περιέχουν σφάλματα, μας περιγράφουν την εξής ιστορία...

Γράφημα 1: Η γενική άποψη.

(Πλήθος ονομάτων δρόμων που ξεκινούν με το πρόθεμα "Αγι.." σε σχέση με το σύνολο των δρόμων που περιγράφονται στο αρχείο "Οδικό Δίκτυο".
Το γράφημα δημιουργήθηκε με το gnumeric)

Ολόκληρο το οδικό δίκτυο περιγράφεται απο 729405 τμήματα δρόμων απο τα οποία, τα 15085 είναι τμήματα δρόμων με ονόματα αγίων. Μόνο για αυτό το γράφημα, αναφέρω τμήματα δρόμων και όχι δρόμους (δηλαδή συλλογές τμημάτων) γιατί αυτή ακριβώς είναι η μορφή των δεδομένων (περισσότερες -τεχνικές λεπτομέρειες σε ξεχωριστό πόστ).

Έτσι λοιπόν περίπου 2% του Οδικού Δικτύου περιέχει "ευλογημένους" δρόμους. Που βρίσκονται όμως αυτοί οι δρόμοι;

Γράφημα 2: Χωρική κατανομή.
(Η καταμέτρηση των δρόμων ανα Νομό έγινε μέσω των αρχείων "Νομοί ΟΚΧΕ" και "Οδικό Δίκτυο" απο το geodata.gov.gr και το πρόγραμμα QGIS. Στη καταμέτρηση των οδών ανα Νομό έχει συμπεριληφθεί και η έκταση του Νομού έτσι ώστε η ποσότητα που κρίνει τη κατάταξη να δείχνει ουσιαστικά αριθμό "ελογημένων" οδών ανα μονάδα επιφάνειας. Το γράφημα δημιουργήθηκε με το gnumeric)

Σε αυτό το γράφημα υπάρχουν κάποιες εκπλήξεις! Θυμηθείτε οτι μιλάμε πλέον για αριθμό "ευλογημένων" δρόμων ανα μονάδα επιφάνειας. Έτσι ο νομός Αθηνών (περίπου 350k στρέματα) έρχεται πρώτος παρ' όλο που είναι ο μικρότερος σε έκταση απο όλους τους νομούς των 5 πρώτων (!). Ο δε Νομός Θεσσαλονίκης (περίπου 3 εκ στρέματα), ο μεγαλύτερος σε έκταση των 5 πρώτων έρχεται τελευταίος. Σε απόλυτα μεγέθη, στο Νομό Αθηνών καταγράφονται περίπου 0.0012 "ευλογημένοι" δρόμοι ανα στρέμα ενώ στον Νομό Θεσσαλονίκης καταγράφονται περίπου 0.000056 "ευλογημένοι δρόμοι" ανα στρέμα. Περισσότερα απόλυτα μεγέθη μπορείτε να δείτε στη πλήρη λίστα της καταμέτρησης.

Ενδιαφέρον όμως παρουσιάζουν και οι Νομοί που βρίσκονται στις τελευταίες θέσεις της κατάταξης. Συγκεκριμένα υπάρχουν δύο νομοί που εμφανίζονται να μην περιέχουν ΟΥΤΕ ΕΝΑ "ευλογημένο" δρόμο...Ο ένας είναι ο Νομός Ευρυτανίας...και ο άλλος είναι...το Άγιο Όρος (!!!!!!). Δεν ξέρω αν πρόκειται για σφάλμα, ελλειπή καταγραφή ή σύμπτωση αλλά ήταν μια πολύ όμορφη στιγμή κατα τη διάρκεια της επεξεργασίας! :-D

Όσο αφορά βέβαια τον Νομό Ευρυτανίας, "...είναι ένας απο τους λιγότερο κατοικημένους νομούς στην Ελλάδα" και "...σχεδόν ολοκληρωτικά καλυμένος απο βουνά"...Στους ελάχιστους (σχετικά) δρόμους του λοιπόν, ούτε ένας "ευλογημένος" (!).

Οδικό ΔΙΚΤΥΟ...

Ας περάσουμε όμως σιγά σιγά, να γνωρίσουμε απο κοντά το Οδικό Πάνθεον. Και πρώτα-πρώτα, τους πρωταγωνιστές του. Ποιοί είναι οι πιο δημοφιλείς Άγιοι;

Γράφημα 3: Συχνότητα ονομάτων "ευλογημένων" δρόμων σε όλη την Ελλάδα.

(Τα αποτελέσματα βασίστηκαν στο αρχείο "Οδικό Δίκτυο" και η επεξεργασία τους έγινε με ένα πρόγραμμα που δημιουργήθηκε ειδικά για αυτό το σκοπό. Το διάγραμμα δημιουργήθηκε με το gnumeric)

Το "Οδικό Πάνθεον" αποτελείται απο 315 μοναδικά ονόματα. Ανάμεσα τους, ο Άγιος Γεώργιος κυριαρχεί με 229 δρόμους (απο τους καταγεγραμένους) ακολουθούμενος απο τον Άγιο Νικόλαο με 180. Την κατάταξη των 5 κορυφαίων κλείνει η Αγία Τριάδα με 98 εμφανίσεις ενώ τα ονόματα των υπόλοιπων 315 Αγίων εμφανίζονται κατα μέσο όρο περίπου 6.5 φορές το κάθε ένα. Περισσότερα απόλυτα μεγέθη μπορείτε να δείτε στην πλήρη λίστα της καταμέτρησης. Το Box.net δείχνει να έχει κάποιο πρόβλημα με τους Ελληνικούς χαρακτήρες αλλά αν κατεβάσετε το αρχείο το περιεχόμενο απεικονίζεται κανονικά.

Όσο αφορά το Γράφημα 3, δεν υπάρχει κάποιο ιδιαίτερο σχόλιο και σε αυτή την περίπτωση όμως, οι λιγότερο δμοφιλείς Άγιοι ήταν και αυτοί που είχαν περισσότερο "ενδιαφέρον". Να λοιπόν μια επιλογή ονομάτων απο τους λιγότερο δημοφιλείς που μου έκαναν εντύπωση:

• Αγιου Νικολαου του Μετανοειτε (;;;)
• Αγιων Δουλων-Ροδας (...Δούλων;;)
• Αγιου Νειλου (...του γνωστού;)
• Αγιου Ελισσαιου (;;;)
• Αγιου Σερια (;;;)
• Αγιου Αποστολου του Νεου (;;;)
• Αγιου Ιωαννου Κυνηγου (;;;)
• Αγιου Γεωργιου Καταδοτη (;;;)
• Αγιου Σιωκου (;;;)
• Αγιου Ματθαιου Κοφινα (;;;)
• Αγιου Γεωργιου Ορφανου (;;;)
• Αγιας Κερκυρας (...δεν είχα ιδέα περί Αγίας Κερκύρας (!))
  
• Αγιου Γεωργιου Σηκουσης-Αυγωνυμων (...Τα αυγώνυμα έλκονται;)
• Αγιου Γεωργιου Συλογγη (;;;)
  
• Αγιου Ιωαννου Ρηγανα (;)
  
• Αγιου Αντωνιου Φουσα (...whoσα;)
• Αγιων Ακινδυνων (...Ποιοί ήταν οι ακίνδυνοι;;;)
• Αγιας Τατιανης (Αναφέρεται μέσα στο αρχείο ώς Τετιανή, ευχαριστώ για τη διόρθωση Λωτοφάγε)
  
• Αγιων Δεκα (...Ποιοί δέκα; )

Σε αυτή τη λίστα, εκτός απο την ολοκληρωτική μου ανοησία για μερικούς απο τους Άγιους της ορθόδοξης Χριστιανικής θρησκείας, φαίνονται και οι πολλαπλές μορφές φαινομενικά ίδιων Αγίων. Για παράδειγμα, θα έλεγε κανείς οτι ο Άη Γιάννης με τον Αη-Γιάννη τον Κηνυγό είναι ο ίδιος Άγιος. Ίσως ναί, ίσως όμως και όχι, ίσως δηλαδή πρόκειται για κάποιο άλλο πιστό που άγιασε και είχε απλά το ίδιο όνομα. Επειδή όμως δεν ξέρω ποιές περιπτώσεις είναι αυτές, έχω αφήσει τις διακρισεις ώς έχουν ακόμα και όταν πρόκειται για την "Αγία Παρασκευή στην περιοχή Αγίας Παρασκευής" (αληθινή επωνυμία μέσα απο το αρχείο του Οδικού Δικτύου).

Καθώς οι δρόμοι ξετυλίγονται στο χώρο, συναντιούνται σε διασταυρώσεις. Κι έτσι το φέρνει η τύχη καμιά φορά και συναντιούνται οι πιο αταίριαστες οντότητες ή οι καλύτερες παρέες.
Όταν συναντιούνται δύο "ευλογημένοι" δρόμοι, αποκτούν ένα δεσμό. Το οποίο σε κάνει να αναρρωτιέσαι, σε ποιό σημείο στην Ελλάδα συναντιούνται οι περισσότεροι "ευλογημένοι" δρόμοι μαζί; Αλλά και γενικότερα, απο τα δεδομένα που υπάρχουν για όλη την Ελλάδα, ποιοί Άγιοι κυριαρχούν στο οδικό Πάνθεον και ποιοί τους ακολουθούν;

Σε αυτό το σημείο θα μας απασχολήσει και πάλι το οτι είναι αναμενόμενο ένας μακρύς δρόμος να έχει πολλές διασταυρώσεις με μικρότερους δρόμους. Έτσι για να είμαστε πιο αντικειμένικοί θα έπρεπε να έχουμε συμπεριλάβει και το μήκος του δρόμου στην κατάταξη. Στη συγκεκριμένη περίπτωση αυτό δεν ηταν δυνατό λόγω της μορφής των δεδομένων. Έτσι κι αλλιώς όμως, αποκαλύπτεται και μια ιδιότητα της μορφής αυτού του δικτύου, όπου Μεγάλοι Δρόμοι διακλαδίζονται σε Μικρότερους Δρόμους οι οποίοι με τη σειρά τους γίνονται οι "Μεγάλοι Δρόμοι" των δικών τους "Μικρότερων Διακλαδώσεων" που με τη σειρά τους γίνονται οι "Μεγάλοι Δρόμοι" των δικών τους μικρότερων διακλαδώσεων μέχρι το τελευταίο μικρό σοκάκι.

Έτσι λοιπόν:
Απο τα 315 μοναδικά ονόματα αγίων, τα 5 πιο συνδεδεμένα έχουν ώς εξής:

Γράφημα 4: Αριθμός διακλαδώσεων ανα "ευλογημένο" δρόμο
(Τα αποτελέσματα βασίστηκαν στο αρχείο "Οδικό Δίκτυο" και η επεξεργασία τους έγινε με ένα πρόγραμμα που δημιουργήθηκε ειδικά για αυτό το σκοπό. Το διάγραμμα δημιουργήθηκε με το gnumeric)

Παρατηρήστε οτι σε γενικές γραμμές, τα ονόματα με τη μεγαλύτερη συχνότητα (απο το Γράφημα 3) έχουν και τις περισσότερες συνδέσεις, όμως ο Άγιος Νεκτάριος έχει μόνο μια περισσότερη σύνδεση απο την Αγία Τρίαδα και δέκα περισσότερες απο την Αγία Λαύρα. Αυτό λοιπόν σημαίνει οτι ναι μέν υπάρχει μεγάλος αριθμός Αγίων Λαυρών αλλά αυτοί οι δρόμοι είναι πιο μικροί σε σχέση με Άγιους Νεκτάριους ή οποιοδήποτε άλλο άγιο απο αυτό το Top-5!
Περισσότερα απόλυτα μεγέθη μπορείτε να δείτε στην πλήρη λίστα της καταμέτρησης. Ισχύει και πάλι το ίδιο σχόλιο για το πρόβλημα του Box.net με τους Ελληνικούς χαρακτήρες.

Το σημείο στο οποίο συναντιούνται οι περισσότεροι "ευλογημένοι" δρόμοι σύμφωνα με το "Οδικό Δίκτυο" βρίσκεται........στη Ραφήνα (!!!), όπου σε μια τοποθεσία διασταυρώνονται οι εξής 10 Άγιοι:

• Αγίας Αικατερίνης
• Αγίας Βαρβάρας
• Αγίου Νικολάου
• Αγίου Εφραίμ
• Αγίου Δημητρίου
• Αγίου Μηνά
• Αγίου Ταξιάρχη
• Αγίας Όλγας
• Αγίου Σπυρίδωνος
• Αγίου Γεωργίου
  

Ιδού και ο σχετικός χάρτης απο το Google Maps:

Γράφημα 5: Το πιο συνδεδεμένο οδικό σύμπλεγμα
(Τα δεδομένα προήρθαν απο το "Οδικό Δίκτυο" ενώ η επεξεργασία τους έγινε με πρόγραμμα που δημιουργήθηκε για αυτό το σκοπό. Σημειώνονται με κόκκινο, το Οδικό δίκτυο ενώ με κίτρινο, οι γύρω "ευλογημένοι" δρόμοι οι οποίοι είτε είναι απομονωμένοι είτε δεν ανακαλύφθηκαν αυτόματα (όπως για παράδειγμα η Ζωοδόχου Πηγής.)

Και για το τέλος κράτησα, δύο συμπληρωματικές απόψεις του ίδιου δικτύου...Νάτο λοιπόν! Το οδικό Πάνθεον σε όλο του το μεγαλείο!!!

Γράφημα 6: Το Οδικό Πάνθεον.
(Αυτό το γράφημα είναι βασισμένο στο αρχείο "Οδικό Δίκτυο", η επεξεργασία του έγινε με πρόγραμμα που δημιουργήθηκε για αυτό το σκοπό ενώ το διάγραμμα δημιουργήθηκε με το πρόγραμμα graphviz.)

Δυστυχώς, το πρόγραμμα που χρησιμοποίησα για την απεικόνηση δεν μου άφησε πολλά περιθώρια στη διαμόρφωση της και αυτό με έκανε να αναζητήσω εναλλακτικούς τρόπους για να παρουσιάσω αυτή την "κρυμένη" πληροφορία των συνδέσεων.

Ένας εναλλακτικός τρόπος είναι η απεικόνηση ενός "δέντρου". Αυτό όμως δεν είναι ένα οποιοδήποτε δέντρο θα μπορούσε να προκύψει μέσα απο το Οδικό Πάνθεον. Είναι ένα δέντρο του οποίου τα κλαδιά "ρέουν" απο δρόμους με πολλές συνδέσεις πρός δρόμους με λιγότερες συνδέσεις και έτσι περιγράφει με μια ματιά και τους πιο συνδεδεμένους δρόμους αλλά και την...ιεαραρχία που προκύπτει.

Γράφημα 7: ΜεγιστοΔενδροειδές Ανάπτυγμα(!)
(Αυτό το γράφημα είναι βασισμένο στο αρχείο "Οδικό Δίκτυο", η επεξεργασία του έγινε με πρόγραμμα που δημιουργήθηκε για αυτό το σκοπό ενώ το διάγραμμα δημιουργήθηκε με το πρόγραμμα graphviz.)

Και πάλι όμως, λόγω του μεγέθους του δικτύου, δεν είναι ξεκάθαρη η απεικόνηση του. Γι' αυτό και αποφάσισα να παρουσιάσω το οδικό Πάνθεον σαν μια συλλογή απο γειτονιές (!).

Με αυτό τον τρόπο μπορείτε να επιλέξετε ένα διάγραμμα και να κάνετε και μια βόλτα μέσα στο Οδικό Πάνθεον, πηδόντας απο δρόμο σε δρόμο. Να εδώ για παράδειγμα η "γειτονιά" του Αγίου Γεωργίου του πιο δημοφιλή και συνδεδεμένου Αγίου στο Ελληνικό Οδικό Δίκτυο (!)

Φτάνουμε λοιπόν εδώ στο τέλος αυτής της μικρής ανάλυσης κι ελπίζω να διασκεδάσατε κι εσείς διαβάζοντας τη όσο διασκέδασα κι εγώ δημιουργόντας τη.

Όμως, το "Οδικό Δίκτυο" δεν έχει πεί την τελευταία του κουβέντα. Το ίδιο αρχείο έχει να μας πεί κι άλλες όμορφες ιστορίες που στέκουν τώρα παγιδευμένες ανάμεσα στις πολυάριθμες εγγραφές του. Και σίγουρα υπάρχουν ακόμα περιθώρια βελτοίωσης των απεικονίσεων και στη τεχνική τους αλλά και την αισθητική τους άποψη.

Κλείνοντας, θα σας πώ την αμαρτία μου. Αυτό που είμαι περίεργος να δώ είναι αν υπάρχει διαφορά ανάμεσα στα δυστυχήματα που γίνονται στις περιοχές κοντά στους "ευλογημένους" και μή "ευλογημένους" δρόμους(**)...Αλλά για να αρχήσουμε να το σκεφτόμαστε αυτό, θα πρέπει τα δεδομένα της τροχαίας να συμπεριλάβουν συντεταγμένες GPS και να εκδίδονται σε μια μορφή που να μπορεί να την καταλάβει ένας υπολογιστής (***).

Μέχρι τότε...Ο Άγιος Χριστόφορος Μαζί Σας!

Σημειώσεις:
1) Ο πλήρεις τίτλος του έργου είναι: "Η Ονοματοθεσία Οδών Και Πλατειών Μελέτη Πρός Υποβήθησιν Του Έργου Των Αγραμάτων Δημοτικών Συμβούλων", απο τις εκδόσεις Πατάκη. Βιβλία του Ηλία Πετρόπουλου είναι διαθέσιμα και απο τις εκδόσεις Νεφέλη, αλλά ο κατάλογος τους, τιτλοφορημένος ώς "Άπαντα Ηλία Πετρόπουλου" δεν έχει το συγκεκριμένο βιβλίο...όχι και τόσο "Άπαντα" λοιπόν.
2) Σήμερα φυσικά, θα μπορούσαμε να δημιουργήσουμε ένα λεξικό όρων και να ομαδοποιήσουμε τα ονόματα των οδών αυτόματα.
*) Vaya Con Dios: Σαν να λέμε "Ο Θεός μαζί σου" στα Ισπανικά.
**) Δεν το γλυτώνω το κολαστήριο...
***) Πρός το παρόν, η τοποθεσία ενός οδικού συμβάντος αναγράφεται ολογράφως (!) (για παράδειγμα, 4ο χιλιόμετρο Αθηνών - Λαμίας) ενώ τα δεδομένα της τροχαίας σχετικά με τα δυστυχήματα είναι σε μορφή pdf αναφορών.

ΓέωΔεδομενοΚατασκήνωση 2010

Αυτό το καιρό συμβαίνουν διάφορα πράγματα, άσχετα με το αν τελικά βρίσκουν το δρόμο τους πρός το blog ή το σημειωματάριο μου σαν σύντομες υπενθυμίσεις που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε κάτι ομορφότερο.

Ένα απο αυτά, ήταν και η πρόσκληση απο την ομάδα διαχείρησης του geodata.gov.gr (και συγκεκριμένα απο τον Σπύρο Αθανασίου), για μια σύντομη παρουσίαση της δουλειάς που έχει παρουσιαστεί σε αυτό το blog σχετικά με τις πυρκαγίες, στο GeoDataCamp 2010.

Το διήμερο αυτό εργαστήριο έγινε στην Αθήνα, στις 19-20 Νοεμβρίου σε κάποια αίθουσα του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου. Η παρουσίαση ήταν προγραμματισμένη, μαζί με άλλες, για το Σαββάτο 20 Νοεμβρίου σε μια ώρα παραχωρημένη "με σκοπό να παρουσιαστούν εφαρμογές και υπηρεσίες που χρησιμοποιούν ανοικτά δεδομένα σε εκπροσώπους του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα."

Ήταν μια ευχάριστη έκπληξη, εκτός απο τη μικρή λεπτομέρεια οτι δεν μπορούσα να είμαι στην Ελλάδα τις συγκεκριμένες ημερομηνίες.

Υπήρχε όμως κάποιος που και ήταν στην Αθήνα, αλλά και μπορούσε να παρουσιάσει όχι μόνο τη δική μου δουλειά αλλά και τη δική του.

Ο Χριστόφορος Βραδής είναι ένας δημιουργικός άνθρωπος τον οποίο γνώρισα στο Flickr. Δείγματα απο τη δουλειά του μπορείτε να δείτε εδώ, εδώ και εδώ και φυσικά στη παρουσίαση που ακολουθεί.

Ευχαριστούμε την ομάδα διαχείρησης του geodata.gov.gr για τη πρόσκληση και την ευκαιρία που μας δώθηκε να παρουσιάσουμε τα αποτελέσματα των πειραματισμών μας. Είμαι ενθουσιασμένος απο το συνδιασμένο αποτέλεσμα αλλά και απο το γεγονός οτι σταδιακά θα αρχίσουν να εμφανίζονται όλο και περισσότερα δεδομένα απο τον Ελληνικό χώρο.

Η παρουσίαση, είχε ώς εξής:

GeoDataCamp2010

View more presentations from Arcturus Aldebaran.

Ένα Τσιγάρο Δρόμος...

Το μαύρο περίγραμμα της Ελλάδας, στο προηγούμενο κείμενο, δεν ήταν καθόλου όμορφο θέαμα. Γι' αυτό σε αυτό το κείμενο θα προσθέσουμε λίγο χρώμα συνδιάζοντας τις τοποθεσίες των πυρκαγιών με τις τοποθεσίες των πυροσβεστικών υπηρεσιών.

Με αυτό το τρόπο θα μπορούσαμε να απαντήσουμε ερωτήματα όπως "Ποιά είναι, κατα προσέγγιση, η μέση απόσταση μιας πυρκαγιάς απο ένα πυροσβεστικό σταθμό; (άρα και περίπου σε πόση ώρα μπορούν να αντιδράσουν;)" αλλά και "Ομαδοποιόντας τις πυρκαγιές ανα σταθμό με βάση το κριτήριο της μικρότερης απόστασης, πώς διαμορφώνεται το "φορτίο" τους;".

Στη πορεία βέβαια, δυστυχώς, θα απαντήσουμε και λίγο πιο στοιχειώδης ερωτήσεις όπως "Που είναι η Χαλκίδα;", "Που είναι η Κόρινθος;", "Που είναι τα Κύθηρα;"...

Ομαδοποίηση συμβάντων ανα πυροσβεστικό σταθμό σύμφωνα με το κριτήριο της μικρότερης απόστασης (βλέπε κείμενο). Τα κόκκινα άστρα υποδηλώνουν τις διαθέσιμες θέσεις των πυροσβεστικών υπηρεσιών και οι χρωματιστές περιοχές γύρω τους, τα συμβάντα που τους αντιστοιχούν. Δεδομένα: geodata.gov.gr

Ο παραπάνω χάρτης δημιουργήθηκε υπολογίζοντας την απόσταση κάθε πυρκαγιάς απο όλες τις Πυροσβεστικές Υπηρεσίες και καταχωρόντας τη στην κοντινότερη. Οι συντεταγμένες έχουν προβληθεί σύμφωνα με τη προβολή Miller (*) και ως απόσταση εννοείται η απόσταση σε ευθεία γραμμή.

Όπως φαίνεται και στο χάρτη, δεν καλύπτουν όλοι οι σταθμοί, την ίδια επιφάνεια. Γι' αυτό, πρίν γίνει οποιαδήποτε σύγκριση ανάμεσα τους, ο αριθμός των συμβάντων που τους αντιστοιχούν έχει διαιρεθεί με την επιφάνεια που ορίζουν οι πυρκαγιές στην περίμετρο της περιοχής τους (convex hull). Η διόρθωση αυτή είναι απαραίτητη αφού όσο μεγαλύτερη είναι μια περιοχή τόσο πιο εκτεθειμένη είναι σε περισσότερα συμβάντα που μπορεί να οδηγήσουν σε μια πυρκαγιά.

Έτσι λοιπόν, η πιο "φορτωμένη" Πυροσβεστική Υπηρεσία φαίνεται να είναι αυτή της Σκοπέλου με 2.19 πυρκαγιές ανα τετραγωνικό χιλιόμετρο. Κατα (διά)μεσο όρο αντιμετωπίζονται πυρκαγίες σε απόσταση περίπου 4km (3.92) απο τη διαθέσιμη θέση της τοπικής Πυροσβεστικής Υπηρεσίας με τη κοντινότερη πυρκαγιά να έχει συμβεί σε περίπου 369 (369.5) μέτρα (!) και τη πιο απομακρυσμένη να έχει συμβεί σε περίπου 14km (14.01).

Ακολουθεί η Πυροσβεστική Υπηρεσία Φιλιππιάδας με 2.00 πυρκαγιές ανα τετραγωνικό χιλιόμετρο (Κοντινότερη:3.57 km, Απομακρυσμένη:13.17km ) και το Top 3 ολοκληρώνει η Πυροσβεστική Υπηρεσία Καλαμάτας με 1.82 πυρκαγίες ανα τετραγωνικό χιλιόμετρο (Κοντινότερη:1.53 km, Απομακρυσμένη:7.54 km)

Οι τρείς λιγότερο φορτωμένοι σταθμοί είναι το Πυροσβεστικό Κλιμάκιο Λίνδου με 0.009 πυρκαγίες ανα τετραγωνικό χιλιόμετρο, το Πυροσβεστικό Κλιμάκιο Αστροχωρίου με 0.022 πυρκαγίες ανα τετραγωνικό χιλιόμετρο και το Πυροσβεστικό Κλιμάκιο Νάξου με 0.024 πυρκαγίες ανα τετραγωνικό χιλιόμετρο.

Δυστυχώς, κάποιες απο τις παραπάνω πληροφορίες δεν ανταποκρίνονται στη πραγματικότητα, ειδικά όσο αφορά νησιά :-(. Ας δούμε γιατί:

Οι τοποθεσίες των πυροσβεστικών υπηρεσιών και κλιμακίων(ε) προέρχονται απο το αρχείο "Δημόσια Κτήρια". Το αρχείο αυτό περιγράφει αναλυτικά τις τοποθεσίες όλων (;) των δημόσιων κτηρίων της χώρας αλλά και τη χρήση τους. Απο αυτό το αρχείο, απομονώθηκαν όλες οι εγγραφές των οποίων το πεδίο typos είχε την τιμή "ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΙΚΗ" (**).

Υπάρχουν 169 τέτοιες εγγραφές οι οποίες όμως δεν περιγράφουν μόνο τις τοποθεσίες των πυροσβεστικών σταθμών. Υπάρχουν για παραδείγμα, τα κτήρια της Πυροσβεστικής Ακαδημίας, ένα Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης Και Πρόνοιας Απασχολούμενων Στα Σώματα Ασφαλείας, καθώς επίσης και πυροσβεστικά κλιμάκια αεροσκαφών στην Αγχίαλο, τη Τρίπολη, τη Καλαμάτα, το Άκτιο και αλλού.

Προφανώς, αυτές οι τοποθεσίες δεν συμμετέχουν άμεσα στη κατάσβεση πυρκαγιών στις γύρω περιοχές γι' αυτό και απομακρύνθηκαν. Οι μόνες εξαιρέσεις σε αυτό το κανόνα ήταν το Ηράκλειο της Κρήτης και η Καβάλα όπου σαν τοπικές Πυροσβεστικές Υπηρεσίες άφησα αυτές των λιμανιών (Πυροσβεστική Υπηρεσία Λιμένα Καβαλάς και Πυροσβεστική Υπηρεσία Λιμένα Ηρακλείου) μόνο και μόνο επειδή δεν ορίζονταν οι τοπικές υπηρεσίες.

Έτσι μένει κανείς με 137 τοπικές Πυροσβεστικές Υπηρεσίες και Κλιμάκια ανα την Ελλάδα. Όμως, σύμφωνα με την εξαιρετική σελίδα για το Πυροσβεστικό Σώμα στην Wikipedia, υπάρχουν περίπου 300 Πυροσβεστικές Υπηρεσίες ανά την Ελλάδα.

Άρα, το αρχείο των Δημόσιων Κτηρίων περιέχει μόλις το 45.6% του συνόλου των κτηρίων και δυστυχώς, 44 απο τις 137 Πυροσβεστικές Υπηρεσίες είναι τοποθετημένες σε εντελώς λάθος γεωγραφικές θέσεις. Που σημαίνει οτι τελικά είναι (περίπου) σωστά καταχωρημένο το ((137-44)/300)*100 = 31%

Μερικά γουστόζικα λαθάκια ήταν τα εξής: Η Πυροσβεστική Υπηρεσία Χαλκίδας τοποθετείται κάπου στον Άγιο Ιωάννη Ρέντη στον Πειραιά, ενώ η Πυροσβεστική Υπηρεσία Κορίνθου κάπου μέσα στη Χαλκίδα (!). Η Πυροσβεστική Υπηρεσία Κυθήρων τοποθετείται στον Μυλοπόταμο Δράμας (!!!!!) ενώ η Πυροσβεστική Υπηρεσία Πάρου έχει τοποθετηθεί στην Ιθάκη. Ένα θλιβερό σφάλμα είναι αυτό της Πυροσβεστικής Ακαδημίας που τοποθετείται σε κάποια Βίλλια στο Νομό Ηλείας (Πελοπόνησος) ενώ βρίσκεται στα Βίλια της Αττικής (!)

Οι εσφαλμένες αυτές τοποθεσίες διορθώθηκαν χειροκίνητα και κατα προσέγγιση πρίν απο τη δημιουργία του παραπάνω χάρτη.

Τα ελλειπή αυτά δεδομένα, παραμορφώνουν τις παραπάνω πληροφορίες ειδικά σε οτι αφορά τα νησιά. Ήδη τα αετήσια μάτια κάποιων απο εσάς ίσως έχουν παρατηρήσει οτι η Πυροσβεστική Υπηρεσία Λίνδου (στη Ρόδο) φαίνεται να αντιμετωπίζει και τις πυρκαγίες της Καρπάθου όπως και η Πυροσβεστική Υπηρεσία Λιμένα Καβάλας φαίνεται να αντιμετωπίζει και τα συμβάντα της Θάσου. Αν υπήρχαν όλες οι διαθέσιμες πληροφορίες, οι πυρκαγιές θα ομαδοποιόντουσαν ωραία γύρω απο κάθε Πυροσβεστική Υπηρεσία και τα σφάλματα θα ήταν μικρότερα.

Εδώ θα μπορούσε Κάποιος να πεί, οτι η ομαδοποίηση θα μπορούσε να γίνει με βάση τα περιθώρια των νομών (επίσης διαθέσιμα απο το geodata.gov.gr) και θα είχε και δίκιο. Επίσης, ο ίδιος Κάποιος μπορεί να πεί οτι το κριτήριο της πιο σύντομης απόστασης σε ευθεία είναι πολύ απλοϊκό και οτι θα πρέπει να ληφθεί υπ' όψην και το οδικό δίκτυο.....Αυτό θα είναι όντως πολύ ενδιαφέρον (Κάποιε) και θα το δούμε σε κάποιο απο τα επόμενα κείμενα.

Ποιά πιστεύετε οτι είναι η πιο κοντινή απόσταση πυρκαγιάς απο Πυροσβεστική Υπηρεσία που έχει καταγραφεί;; (με την όποια ακρίβεια τέλος πάντων)...Θα μάθουμε στο επόμενο.


Σημειώσεις:
*) Η προβολή Miller επιλέχτηκε ώστε να διατηρηθούν οι αποστάσεις ανάμεσα στα καταγεγραμμένα σημεία αλλά και τα εμβαδά των περιοχών (τουλάχιστον στο επίπεδο)

**) Δυστυχώς το πεδίο typos διχάζεται σε "ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΙΚΗ" και "ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ". Παρ' όλα αυτά, όλες οι εγγραφές με typos == "ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ", περίπου 44, δεν περιέχουν γεωγραφικό μήκος και πλάτος.

Όχι Άλλο Κάρβουνο...

Το Your Greece Is On Fire, παρουσίασε την εξέλιξη 15929 πυρκαγιών σε διάστημα 585 ημερών μέσα σε 5 λεπτά. Σε αυτό το πόστ, οι πρωταγωνιστές της υπερπαραγωγής, υποκλίνονται μπροστά μας....όλοι μαζί.

Μπορείτε να αναγνωρίσετε αυτή τη χώρα;
(Η εικόνα είναι βασισμένη σε δεδομένα απο το geodata.gov.gr)

Η παραπάνω εικόνα συνοψίζει μόνο τις πυρκαγιές απο το "Ιστορικό Αγροτοδασικών Πυρκαγιών" για τις οποίες είναι γνωστή η τοποθεσία τους ανεξάρτητα απο το πότε συνέβησαν.

Η εικόνα σχηματίστηκε πολύ απλά παίρνοντας το γεωγραφικό μήκος του συμβάντος σαν τη συντεταγμένη Χ και το γεωγραφικό πλάτος του, σαν τη συντεταγμένη Υ για κάθ μια απο τις τελείες που την αποτελούν. Δεν έχει εφαρμοστεί καμία μετατροπή και καμία διόρθωση (*), γι' αυτό και η Ελλάδα απεικονίζεται λίγο συμπιεσμένη στη διεύθυνση Βορράς-Νότος.

Παρ' όλα αυτά, η ανάλυση με την οποία αποδίδεται η χώρα είναι εκπληκτική.

Διαγράφονται ξεκάθαρα νησιά όπως η Κρήτη, η Εύβοια, η Κέρκυρα, η Ρόδος, η Κάρπαθος, η Λέσβος και η Χίος, όχι μόνο απο το περίγραμμα τους αλλά και απο χαρακτηριστικά όπως κόλποι και ψηλά βουνά.

Στηn Κρήτη για παράδειγμα, στο νομό Χανίων, διακρίνονται τα Λευκά Όρη και στο νομό Ηρακλείου, ο Ψηλορείτης (**). Δεν είναι προφανές (ακόμα) αλλά στο νομό Αγίου Νικολάου διακρίνεται και το οροπέδιο του Λασηθίου. Αυτές οι περιοχές δεν έχουν σχεδόν καθόλου βλάστηση και έτσι εμφανίζοντε σαν άσπρες τρύπες περικυκλωμένες απο μαύρες τελείες που ορίζουν περιοχές με...περισσότερα καύσιμα.

Λιγότερο προφανής αλλά και πάλι αναγνωρίσιμος είναι ο κόλπος της Καλλονής (με τη καλή έννοια) στη Λέσβο αλλά και τα..."πόδια" της Χαλκιδικής.

Όταν μπορείς να ξεχωρίσεις τοποθεσίες και σχηματισμούς στην Ελλάδα, χωρίς κανένα άλλο σημείο αναφοράς παρα μόνο κοιτόντας τις τοποθεσίες των πυρκαγιών.....κάτι δεν έχει πάει καθόλου καλά....Το νού μας λοιπόν αλλά και, κατα κάποιο τρόπο...περαστικά μας επίσης!


Απο το επόμενο άρθρο θα αρχίσουμε να βλέπουμε τις ιστορίες που αναδύονται συνδιάζοντας περισσότερα απο ένα σύνολα δεδομένων.



Σημειώσεις:

Οι πυρκαγιές με δεδομένη τη θέση τους αποτελούν μόλις το 14% (13.7) του συνόλου των καταγεγραμμένων πυρκαγιών στο Ιστορικό Αγροτοδασικών Πυρκαγιών.

*) Προφανώς, οι συντεταγμένες των πυρκαγιών προέρχονται απο την επιφάνεια μιας έλλειψης αλλά απεικονίζονται σε ένα επίπεδο (τι θα πεί "Ποιάς έλλειψης;"...της Γής.). Αυτός είναι και ο λόγος που η εικόνα του άρθρου εμφανίζεται περισσότερο "παραμορφωμένη" απ' όσο σε άλλους χάρτες . Η ελαχιστοποίηση αυτής της παραμόρφωσης είναι το αντίκειμενο των "Χαρτογραφικών Προβολών" (απο τις οποίες το παρόν άρθρο δεν χρησιμοποιεί καμία όπως τονίζεται παραπάνω)

**) Εκτός απο τα μεγάλα βουνά που αναφέρονται παραπάνω στην Κρήτη μάλλον διακρίνεται ακόμα και κάποια κορυφή απο τα Αστερούσια Όρη, Νοτιο-Ανατολικά του Ψηλορείτη. Όποιος γνωρίζει ας φωτίσει πρός τα εδώ.