Μές τη ζωή, δρόμοι ανοίγονται σωρό
κι όποιον γουστάρεις τον τραβάς κι όπου σε βγάλει
Μα είναι κι ένα μονοπάτι πονηρό
που πάει ντουγρού, στη κατηφόρα τη μεγάλη
Το Μονοπάτι
Ποιό είναι το μονοπάτι της μικρότερης απόστασης / ελάχιστης προσπάθειας, ώστε ο τρόπος ζωής στο Karachi του Πακιστάν να μετασχηματιστεί σε αυτόν του Βανκούβερ του Καναδά; Ποιός είναι ο δρόμος με τις λιγότερες μεταρρυθμίσεις;
Το σημερινό κείμενο αναφέρεται στις επιλογές και τις συνέπειες τους
αλλά βγήκε λίγο μεγάλο :-/ Γι' αυτό είναι χωρισμένο σε 4 ενότητες: Στο
Mουσείο, Οι αριθμοί, Οι εικόνες και...Choose life, choose a job, choose a carreer....
Μπορείτε να τις διαβάσετε ξεχωριστά ή όλες μαζί. Οι πιο ανυπόμονοι
μπορείτε πάντα να αναφερθείτε στην
πολύ πιο σύντομη έκδοση που υπάρχει στο BuzzData.
Πρίν συνεχίσω με τις απαντήσεις στις παραπάνω ερωτήσεις θα ήθελα να γράψω δύο λόγια για το ποιά ήταν η αφορμή που καταπιάστηκα με αυτό το θέμα στα τελευταία τρία κείμενα.
Στο Μουσείο...
Το 2008,
πήγα μια βόλτα στο Βρετανικό Μουσείο. Η (μόλις) 29η φωτογραφία που έβγαλα εκεί, δεν ήταν
η Ροζέτα ή
τα μάρμαρα του Παρθενώνα, αλλά αυτό εδώ το πόστερ:
Το ένα απο τα δύο πόστερ του Βρετανικού μουσείου που αναφέρονταν στον πόλεμο του Ιράκ, τις επιπτώσεις του στη παράδοση της χώρας. Οι 3/5 λεζάντες των φωτογραφιών απο αριστερά πρός τα δεξιά: "Το στρατόπαιδο στον αρχαιολογικό χώρο της Βαβυλώνας", " 'Πλιατσικαδόροι' (looters) στον αρχαιολογικό χώρο της 'Isan' (;)", "Η εκκλησία Al-Askari στη πόλη Samarra, πρίν και μετά τον...βομβαρδισμό".
Οι δύο τελευταίες εικόνες στα δεξιά αναφέρονται στη βοήθεια που παρείχε το Βρετανικό Μουσείο σε Ιρακινούς αρχαιολόγους (υπο τη μορφή εκπαίδευσης) και δείγμα ενός αρχαίου ευρύματος.
Η φωτογραφία προέρχεται απο τη προσωπική μου συλλογή.
Το 2008 ο πόλεμος στο Ιράκ μέτραγε ήδη 5 χρόνια και τα μέσα είχαν φροντίσει να μας πληροφορήσουν αναλόγως για την, πάντα φρέσκια και αγέραστη αγριότητα του με βιντεσκοπημένους αποκεφαλισμούς, βιντεοσκοπημένες επιχειρήσεις αυτοκτονίας και διάφορα αναμνηστικά βίντεο απο "εκείνη τη φορά που αμολήσαμε ένα χέλφάϊ(α)ρ και έφερε κάτω το μισό σύμπαν...κατα λάθος".
Αργότερα, έκαναν την εμφάνιση τους και άλλα βίντεο, δείχνοντας ζημιές στα εκθέματα του
μουσείου της Βαγδάτης[1] και αποκαϊδια στην
Εθνική Βιβλιοθήκη (στην Βαγδάτη) που είχε την κακή τύχη να έχει χτιστεί απέναντι ακριβώς απο το υπουργείο άμυνας (...εδώ δεν θα τη πειράξει κανένας!).
Καθόμουν λοιπόν εκεί και χάζευα το πόστερ αυτό και το διπλανό (που δεν μπορούσα να το φωτογραφήσω) με σουρεαλιστικές σκηνές απο αδιάφορα άρβυλα να ανεβοκατεβαίνουν στα Ιρακινά "μάρμαρα" και κοντέηνερ εγκατεστημένα μέσα σε αρχαιολογικούς χώρους στη
Βαβυλώνα και αναρρωτιόμουν, πώς ήταν δυνατόν, η πόλη που ήταν μια φορά κι ένα καιρό
το κέντρο του κόσμου και της διανόησης να έχει φτάσει σήμερα σε αυτή την ανυπόφορη κατάσταση.
Και πώς, αν θα ήταν ποτέ δυνατόν να το βάλει νούς ανθρώπου, πώς θα μπορούσε μια λαμπερή υπερσύγχρονη πόλη του σημερινού, του τρέχοντος, του ακλονήτου, του δικού μας υπερσύγχρονου και υπερσυνδεδεμένου τωρινού τρισευτυχισμένου κόσμου να βρεθεί σε μια παρόμοια κατάσταση στο μέλλον, όταν αδιάφορα άρβυλα θα κατουρούν και θα βλαστημάνε τη τύχη τους εκεί που σήμερα άνθρωποι προσεύχονται και θυμούνται τους νεκρούς τους και κλέφτες θα εμπορεύονται πανάκριβα μνημεία που σήμερα εγκαινιάζονται;
Τράβηξα δύο άξονες κι έβαλα πάνω δεξιά τη Νέα Υόρκη και κάτω αριστερά τη Βαγδάτη. Στο περιθώριο, άφησα τη σημειώση "Αθήνα;; -->"...
Quo Vadis ρε Αθήνα;
Οι Αριθμοί...
Αυτές οι σκέψεις ήταν το κίνητρο που με έκανε να ασχοληθώ με τα δεδομένα που παραχωρήθηκαν απο την
EIU στο
BuzzData με αφορμή τον διαγωνισμό Best City Contest 2012 αμέσως μόλις έγιναν διαθέσιμα. Απο
τα πρώτα διαγράμματα που έδειχναν την απόσταση της Αθήνας απο άλλες πόλεις, μέχρι
τον χάρτη και την έννοια της απόστασης που είδαμε στο προηγούμενο κείμενο και στη κατάληξη σήμερα με τα μονοπάτια και τις διαδρομές μέσα σε αυτό το χάρτη.
Έχοντας εξηγήσει την έννοια της απόστασης ώς εδώ και το πως μπορούμε να τη χρησιμοποιήσουμε για να "δούμε" πολυδιάστατες ποσότητες, είναι καιρός να κάνουμε το επόμενο...βήμα.
Μπορούμε πολύ απλά να ξεκινήσουμε
απο μια πόλη και να μεταβούμε σε μια άλλη μέσω μιας σειράς όσο το
δυνατόν μικρότερων αλμάτων πρός τους πιο κοντινούς προορισμούς. Για λόγους που εξηγούνται στο [2] δεν θα εξετάσουμε όλους τους προορισμούς αλλά μόνο τους 5 πιο κοντινούς για κάθε πόλη.
Τα μονοπάτια που θα προκύψουν δείχνουν τον δρόμο της μικρότερης προσπάθειας που πρέπει να
καταβάλουν οι πόλεις για να μετακινηθούν στους δείκτες τις EIU πρός πιο
ευνοϊκές θέσεις.
Ας δούμε μερικά μονοπάτια τα οποία προκύπτουν ξεκινόντας απο μια πολή και προσπαθόντας να φτάσουμε σε μια άλλη διανύοντας τη μικρότερη απόσταση.
Το μονοπάτι για τη διαδρομή Karachi -Vancouver έχει ώς εξής:
Karachi,
Abidjan, Colombo, Ho Chi Minh City, Hanoi, Casablanca, Cairo, Istanbul,
Bogota, Quito, Asuncion, Warsaw, Santiago, Buenos Aires, Los Angeles,
Chicago, Atlanta, Washington DC, Paris,
Vancouver
Συνολική απόσταση κατα μήκος του παραπάνω μονοπατιού: 71.5792 μονάδες απόστασης
Ενώ η διαδρομή Αθήνα - Vancouver έχει ώς εξής:
Athens,
Taipei, Lexington, Cleveland, Detroit, Atlanta, Washington DC, Paris,
Vancouver
Συνολική απόσταση κατα μήκος του μονοπατιού: 21.9838 μονάδες απόστασης
Παρατηρήστε εδώ οτι το Atlanta, Washington DC, Paris, Vancouver, μένει το ίδιο και στις δύο διαδρομές. Το θέμα δηλαδή είναι να προσεγγίσει μια πόλη όσο το δυνατόν
πιο γρήγορα την "ευθεία οδό".
Οι αριθμοί αυτοί απο μόνοι τους δίνουν μια εικόνα για το μέγεθος της προσπάθειας που θα χρειαζόταν για να μετασχηματιστεί μια πόλη σε μια άλλη αλλά
ο τρόπος που υπολογίζεται μπορεί να τοποθετήσει δύο πόλεις στην ίδια απόσταση ενώ η κατάσταση στην οποία βρίσκονται να είναι πολύ διαφορετική. Με άλλα λόγια, σε απόσταση 10 μπορεί να βρεθεί μια πόλη που διαφέρει σε 2 δείκτες αλλά και μια πόλη που διαφέρει σε 20...Ανταποκρίνονται αυτά τα στοιχεία σε συγκρίσιμους τρόπους ζωής; ...Πώς μπορεί αυτή η παρατήρηση να συμπεριληφθεί στη κατάταξη;
Αυτό μπορεί να γίνει αλλάζοντας την έννοια της απόστασης και χρησιμοποιόντας μια "μεζούρα" η οποία κατατάσει τις πόλεις με βάση το πόσους δείκτες έχουν διαφορετικούς μεταξύ τους και
άρα με το πόσες μεταρρυθμίσεις "απέχουν" απο τις γειτονικές τους πόλεις.
Αυτή η έννοια της απόστασης λέγεται
"Hamming" απο τον κύριο που σκέφτηκε τη δυαδική
της έκδοση[3]. Μια δοκιμή θα σας πείσει: Ας υποθέσουμε οτι μια πόλη έχει
δείκτες 1,1,1 και μια άλλη 2,2,2. Η απόσταση τους κατα τον Ευκλείδη
είναι φυσικά 1.7320, η απόσταση τους όμως κατα Hamming είναι 3.0000
γιατί τα δύο σύνολα των αριθμών διαφέρουν και στα τρία στοιχεία τους.
Για τις παραπάνω περιπτώσεις:
Karachi - Vancouver: 30 Διαφορετικοί δείκτες
Athens - Vancouver : 26 Διαφορετικοί δείκτες
Άρα
λοιπόν, παρ' όλο που η απ' ευθείας απόσταση ανάμεσα στο Karachi και το Vancouver
είναι 16.5831, η άμεση κάλυψη της θα απαιτούσε την αλλαγή 30 δεικτών
μονομιάς και άρα ένα πολύ μεγάλο απόθεμα πόρων [4,5]
Παρ' όλα αυτά, η μεγαλύτερη
διαδρομή με συνολικό μήκος 71.5792 εμπλέκει 19 μεταβάσεις και άρα
περίπου 30 / 19 = 1.57 μεταρρυθμίσεις ανα βήμα...Ένας πιο λογικός ίσως
στόχος για τον εκάστοτε δήμαρχο.
Παρομοίως, η Αθήνα απαιτεί ένα συγκρίσιμο
αριθμό μεταρρυθμίσεων (26) για να προσεγγίσει το Vancouver μέσω της οδού της ελάχιστης προσπάθειας και απέχοντας μικρότερη (ευθεία) απόσταση απο το Karachi (5.9160) απαιτεί 26/9 ~ 2.8888 μεταρρυθμίσεις ανα βήμα.
Οι Εικόνες...
Συνδιάζοντας τις εκφράσεις των δύο αποστάσεων μπορούμε να κινηθούμε ανάμεσα στις πόλεις, πηγαίνοντας ΚΑΙ πρός την πιο κοντινή πόλη ΚΑΙ πρός την πόλη με τις λιγότερες μεταρρυθμίσεις. Έτσι, η κατάταξη
τους μπορεί να γίνει μέ βάση την απόσταση τους απο το Vancouver ή την
κάθετη θέση μιας πόλης στο διάγραμμα που δείχνει απλά πόσο μακριά είναι μια οποιαδήποτε πόλη απο την πόλη με την καλύτερη βαθμολογία.
Αστική Αποστασιοποίηση.
Αυτή η
έννοια της κατάταξης σε επίπεδα ή ζώνες αποστάσεων, μαζί με την ιδέα οτι οι δήμαρχοι των πόλεων προσπαθούν (ή τουλάχιστον θέλω να πιστεύω οτι προσπαθούν) με τις επιλογές και τη διαχείρηση που κάνουν να "σπρώξουν" τις πόλεις τους πρός ένα καλύτερο τρόπο διαβίωσης ενέπνευσαν και τη προσπάθεια να απεικονιστούν αυτά τα
δεδομένα στις 3 διαστάσεις.
Οι παρακάτω εικόνες ΔΕΝ
έχουν σχέση με τον μύθο του Σύσιφου (μήπως θα έπρεπε; ). Στο ρόλο του "φιλόδοξου
δημάρχου" που σ(μ)πρώχνει την πόλη του πρός το πρότυπο του Vancouver
είναι η αφεντιά μου....Λίγο thresholdαρισμένη και δισδιάστατη
βέβαια...αλλά ίσως καλύτερα έτσι!
Το πρόβλημα με αυτές
τις απεικονίσεις και ο λόγος που παρ' όλο που τις έφτιαξα δεν τις
υπέβαλα στο διαγωνισμό ήταν οτι είχαν πολλά διακοσμητικά στοιχεία που
δεν προσέθεταν κάτι στην εικόνα.
Μερικές μικρές τεχνικές λεπτομέρειες: Η απεικόνηση δημιουργήθηκε στο
Blender. Τα γράμματα απάνω σε κάθε marker είναι billboards και ακολουθούν την κάμερα για να είναι (όσο το δυνατόν περισσότερο) ευανάγνωστα. Ο προσανατολισμός της φιγούρας του κάθε marker γίνεται αυτόματα πρός την πόλη που υποτίθεται οτι προσπαθεί να μεταβεί και αν ένα αντικείμενο μετακινηθεί απο τη θέση του, όλα τα υπόλοιπα θα αλλάξουν προσανατολισμό ανάλογα Όλες οι παρακάτω εικόνες προέρχονται
απο τη προσωπική μου συλλογή.
Η ιδεατή περίπτωση θα
ήταν το μέγεθος της σφαίρας και το μέγεθος της φιγούρας να
ανταποκρίνονται σε κάποια ποσότητα έτσι ώστε ο θεατής με μια ματιά να
απορροφά όσο το δυνατόν περισσότερες πληροφορίες.
Για παράδειγμα θα
μπορούσε το μέγεθος της φιγούρας, που οδηγεί τη σφαίρα (που οδηγεί την
εξέλιξη μιας πόλης), να αντικατοπτρίζει τους οικονομικούς (ή άλλους) πόρους που έχει στη διάθεση της μια
πόλη και αναλόγως, το μέγεθος της
σφαίρας να αντικατοπτρίζει τις υποχρεώσεις που έχει αυτή η πόλη ή η χώρα
στην οποία ανήκει η πόλη (για παράδειγμα το χρέος της ή τα έξοδα συντήρησης)...
Έτσι ώστε να
καταλαβαίνει κανείς, οτι ναι μέν δυο οποιεσδήποτε πόλεις βρίσκονται στο
ίδιο σκαλοπάτι, αλλά η προσπάθεια για να ανέβουν στο επόμενο δεν είναι
ίδια για όλες συναρτήσει άλλων παραγόντων (πολιτικών, οικονομικών,
κοινωνικών ή άλλων).
Choose life. Choose a job. Choose a career...
Αν υποθέσουμε οτι όλες οι μεταρρυθμίσεις απαιτούν την ίδια προσπάθεια, τότε θα μπορούσαμε να πούμε οτι αν ο κάθε δήμαρχος εστιαζόταν κάθε χρόνο να βελτοιώσει ΕΝΑ δείκτη σε 20-30 χρόνια και το Καράτσι αλλά και η Αθήνα θα μπορούσαν να έχουν ένα πολύ διαφορετικό τρόπο ζωής απο αυτόν που έχουν σήμερα...
Υποτίθεται βέβαια οτι, οι υπόλοιπες πόλεις θα
παραμείνουν σταθερές όσο μια πόλη βελτοιώνεται, κάτι που δεν μπορεί να
ισχύει για μεγάλο χρονικό διάστημα. Αν όλες οι πόλεις "σκεφτούν" με τον
ίδιο τρόπο, τον επόμενο χρόνο το πεδίο των αποστάσεων θα έχει αλλάξει
και μακροπρόθεσμα θα πρέπει και η EIU να αλλάξει και τον τρόπο που
βαθμολογεί τις πόλεις γιατί όλες θα αρχίσουν να έχουν την ίδια (πολύ
καλή) βαθμολογία ή θα αρχίσουν να συγκετρώνονται τόσο πολύ γύρω απο
συγκεκριμένα σημεία του πεδίου που η "μεζούρα" θα χρειαζόταν ανα-βαθμονόμηση
για να γίνει πιο ακριβής.
Δυστυχώς όμως, οι δείκτες της EIU, δεν απαιτούν την ίδια προσπάθεια...Και σε αυτό το σημείο ο συλογισμός περνάει σε δύο άλλες ωραίες ερωτήσεις οι οποίες έχουν να κάνουν με το ποιά είναι η "ενέργεια" μιας πόλης για αλλαγή;;;
Και, λαμβάνοντας υπ όψην την "ενέργεια" της πόλης πώς θα μπορούσε να οριστεί το σημείο της μη αναστρέψιμης καταβολής;;; Το σημείο δηλαδή πέρα απο το οποίο, η "ενέργεια" που έχει μια πόλη δεν μπορεί να την κρατήσει ούτε κάν στην ίδια βαθμολογία και απο εκεί και πέρα αρχίζει μια φθορά, μια καταβολή, μια......κατηφόρα.
Αυτές οι ερωτήσεις περιλαμβάνουν μέσα και οικονομικούς δείκτες με τους οποίους δεν είμαι και πολύ εξοικειωμένος. 'Ολο και κάτι θα βρίσκεται στα δεδομένα της
τράπεζας του κόσμου αλλά αν θέλετε, διαφωτείστε ελεύθερα στα σχόλια (!).
Τέλος και για όσους αναρρωτήθηκαν στο μεταξύ..."Καλά όλα αυτά ρε ΑΑ, αλλά δεν μας είπες, η Χαλκίδα που είναι σε όλα αυτά τα γραφήματα;;;"...
Η Χαλκίδα.......(κακοήθεις χαρακτήρες).......είναι off the scales!!!
Σημειώσεις:
[1] : Για αρκετό καιρό, παρακολουθόντας kυρίως το BBC είχα την εντύπωση πως το μουσείο της Βαγδάτης είχε λεηλατηθεί συστηματικά. Άλλη μια...Παράπλευρη Απώλεια. Παρ' όλα αυτά, το άρθρο της wikipedia, αναφέρει οτι το μουσείο είχε ήδη έτοιμο σχέδιο έκτακτης ανάγκης απο...τον προηγούμενο πόλεμο, οπότε τα σημαντικότερα αρχαία ευρήματα ήταν ήδη ασφαλισμένα όταν έφτασαν τα...χειρότερα.
[2] : Εδώ βέβαια θα πρέπει να πούμε οτι ανάλογα με το πόσο γρήγορα
αυξάνεται η απόσταση μιας πόλης με τις άλλες (αθροιστική απόσταση), ίσως
υπάρχει ένα φυσιολογικό κατώφλι πέρα απο το οποίο η απόστασεις
αυξάνονται πάρα πολύ γρήγορα και δεν υπάρχει λόγος να θεωρηθούν
κοντινές...Τέτοιο σαφές κατώφλι δεν υπήρχε στα συγκεκριμένα
δεδομένα....Έτσι αντί να συμπεριλάβουμε όλες τις πόλεις,
συμπεριλαμβάνουμε μόνο τις 5 πιο κοντινές (Το 5 εδώ είναι μια αυθαίρετη
επιλογή).
[3] : Και στα Ελληνικά βέβαια...Χαμίνγκια Απόσταση (χωρίς αμφιβολία....και φυσικά απο εκεί βγαίνει και η Πλατεία Χάμινγκος).
[4] : Η ευθεία γραμμή είναι ο συντομότερος δρόμος, αλλά ο συντομότερος δρόμος είναι και ο πιο "ακριβός" (!)
[5] : Μέγιστη απ' ευθείας απόσταση δεικτών που μπορούν να έχουν δύο πόλεις: 25.2982
